विषय : 2023-24 वर्षामध्ये शालेय मुलांमधील कुपोषण दूर करण्यासाठी राज्यातील सरकारी आणि अनुदानित शाळांमधील इयत्ता 1ली ते 10वी च्या विद्यार्थ्याना दुपारच्या जेवणासोबत उकडलेले अंडे (अंडी न खाणाऱ्या मुलांसाठी केळी किंवा चिक्की) वितरण करण्यासाठी पूरक पोषण आहार वितरण कार्यक्रमाच्या अंमलबजावणीसाठी मार्गदर्शक सूचना –
2022-23 वर्षात P.M. पोषण मध्यान आहार योजनेंतर्गत येणाऱ्या राज्यातील सरकारी आणि अनुदानित शाळांमधील इयत्ता 1 ली ते 8 वी च्या मुलांमध्ये कुपोषण आणि अशक्तपणा टाळण्यासाठी एकूण 46 दिवसांच्या कालावधीसाठी पूरक पौष्टिक आहार (आठवड्यातून एकदा अंडी, अंडी न खाणाऱ्या मुलांसाठी केळी किंवा चिक्की) वितरण करण्यात आले होते.
सदर कार्यक्रम सन 2023-24 पासून राज्यातील सरकारी आणि अनुदानित शाळांमधील 1 ली ते 8 वी विद्यार्थ्यांसोबतच 9वी आणि 10वीच्या विद्यार्थ्यांपर्यंत वाढविण्यात आला आहे.रु.27977.11 लाख अनुदानाच्या मर्यादेसह वार्षिक एकूण 80 दिवस 1 ली ते 10 वी च्या मुलांसाठी हा कार्यक्रम राबविण्याची अनुमती देण्यात आली आहे.
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});
या पार्श्वभूमीवर सन 2023-24 चा सदर कार्यक्रम राज्यातील सर्व जिल्ह्यांतील इयत्ता 1 ते 10 वीच्या मुलांना एकूण 80 दिवसांच्या कालावधीसाठी देण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे.सदर कार्यक्रमाच्या अंमलबजावणीसाठी आवश्यक माहिती पुढील प्रमाणे-
सन 2023-24 मध्ये जून 2023 ते मार्च 2024 पर्यंत एकूण 40 आठवड्यांच्या अवधीत खालील वेळापत्रकाप्रमाणे शाळेच्या विद्यार्थ्यांना मध्यान्ह आहारासोबत पूरक पोषक आहार म्हणून एक उकडलेले अंडे(अंडी न खाणाऱ्या मुलांना केळी किंवा शेंग चिक्की) वितरण कार्यक्रमाची रूपरेषा व मार्गदर्शक सूचना खालील प्रमाणे-
अंडी किंवा केळी/शेंगदाणा चिक्की वितरण वेळापत्रक –
अ.नं. | महिना | उपलब्ध आठवडे | नियोजित आठवडे | नियोजित दिवस | वितरण प्रमाण |
1 | जुन २०२3 | 04 | 04 | 08 | 8 अंडी
किंवा केळी/शेंगदाणा चिक्की |
2 | जुलै २०२3 | 04 | 04 | 08 | 8 अंडी
किंवा केळी/शेंगदाणा चिक्की |
3 | ऑगस्ट २०२3 | 05 | 05 | 10 | 10 अंडी
किंवा केळी/शेंगदाणा चिक्की |
4 | सप्टेंबर २०२3 | 04 | 04 | 08 | 8 अंडी
किंवा केळी/शेंगदाणा चिक्की |
५ | ऑक्टोबर २०२3 | 03 | 03 | 06 | 6 अंडी
किंवा केळी/शेंगदाणा चिक्की |
६ | नोव्हेंबर २०२3 | 05 | 05 | 10 | 10 अंडी
किंवा केळी/शेंगदाणा चिक्की |
7 | डिसेंबर 2024 | 04 | 04 | 08 | 8 अंडी
किंवा केळी/शेंगदाणा चिक्की |
8 | जानेवारी 2024 | 05 | 05 | 10 | 10 अंडी
किंवा केळी/शेंगदाणा चिक्की |
9 | फेब्रुवारी 2024 | 04 | 04 | 08 | 8 अंडी किंवा केळी/शेंगदाणा चिक्की |
10 | मार्च 2024 | 02 | 02 | 04 | 4 अंडी किंवा केळी/शेंगदाणा चिक्की |
एकूण | 40 | 40 | 80 | 80 अंडी किंवा केळी/शेंगदाणा चिक्की |
सरकारी व अनुदानित शाळेतील पहिले ते दहावी विद्यार्थ्यांना अंडे (अंडी न खाणाऱ्या मुलांसाठी केळी किंवा शेंगदाण्याची चिक्की) संबंधी मुख्याध्यापक,शिक्षक,पालक,SDMC,अधिकारी यांच्यासाठी कांही मार्गदर्शक सुचना,वेळापत्रक पुढीलप्रमाणे –
80 दिवस सरकारी व अनुदानित शाळांमधील पहिली ते दहावीच्या मुलांना दुपारच्या जेवणासोबत उकडलेले अंडे (अंडी न खाणाऱ्या मुलांसाठी केळी किंवा शेंगदाण्याची चिक्की) वितरणविषयी कांही मार्गदर्शक सुचना,आवशयक काळजी,खरेदी प्रक्रिया,अनुदान,वेळापत्रक इत्यादीविषयी थोडक्यात माहिती अधिक माहितीसाठी शेवटी दिलेले शासनाचे परिपत्रक पहावे…
खरेदी प्रक्रिया
जिल्हा पंचायत व तालुका पंचायत यांच्या कडून मध्यान्ह आहार योजनेंतर्गत या योजनेची रक्कम जमा केली जाणार असून प्रत्येक विद्यार्थ्याला एक अंडे किंवा केळी / शेंगदाणा चिक्की 6.00 (इतर खर्चासह) प्रमाणे खरेदी करण्यास शाळा मुख्याध्यापक,SDMC अध्यक्ष यांना सूचना देण्यात येतील.
खरेदी खर्च व इतर खर्च –
अ.नं. | पदार्थ | किंमत |
| अंडे | |
1 | अंडी खरेदी (नग – 1) | 5.00 ₹ |
2 | अंडी शिजवण्यास इंधन खर्च | 0.50 ₹ |
3 | स्वयपाकी खर्च | 0.30 ₹ |
4 | वाहतूक खर्च | 0.20 ₹ |
| एकूण खर्च | 6.00 ₹ |
अ.नं. | पदार्थ | किंमत |
| केळी | |
1 | केळी खरेदी (नग – 2) | 5.80 ₹ |
2 | वाहतूक खर्च | 0.20 ₹ |
| एकूण खर्च | 6.00 ₹ |
अ.नं. | पदार्थ | किंमत |
| शेंगदाणा चिक्की | |
1 | शेंगदाणा चिक्की (प्रमाण 35 ते 40 ग्रॅम एक) (शेंगदाणे,गूळ,वेलची हे घटक असावेत) | 5.50 ₹ |
2 | इंधन खर्च | 0.30 ₹ |
3 | वाहतूक खर्च | 0.20 ₹ |
| एकूण खर्च | 6.00 ₹ |
वितरण प्रमाण व विधान –
अंडी,केळी/शेंगदाण्याची चिक्की वितरण पद्धत: वरील वेळापत्रकानुसार दर महिन्याला नियोजित दिवशी स्थानिक आहार पद्धतीनुसार दुपारच्या जेवणाबरोबर मुलांना अंडी वितरण करण्याची जबाबदारी मुख्याध्यापकांची राहील.
त्याचप्रमाणे आठवड्यातील अंडी वितरणाच्या नियोजित दिवशी (साधारणत: दर आठवड्याला मंगळवार, शुक्रवार) 50 ग्रॅमपेक्षा कमी वजनाच्या ताज्या व चांगल्या दर्जाची 1 अंडी वितरण करावी.तसेच त्याच दिवशी अंडी न खाणार्या मुलांना चांगल्या दर्जाच्या आणि चविष्ट 2 केळीचे वितरण करावे व ज्या मुलांना केळी खायची नाही त्यांच्यासाठी शेंगदाणे-चिक्की (शेंगदाणे-गूळ. वेलची पूड घालून तयार केलेली उच्च दर्जाची स्वादिष्ट शेंगा चिक्की) 35 ग्रॅम ते 40 ग्रॅम इतकी वितरित करण्यासाठी उपाययोजना कराव्यात.शक्य असल्यास शेंगा चिक्की शाळेतच स्वयंपाकघरातील कर्मचाऱ्यांकडून तयार करून वितरित करण्याचा प्रयत्न करावा.बाजारात खरेदी केल्यास,स्थानिक स्त्रीशक्ती केंद्र,गृह उद्योग केंद्रे,अंगणवाडी-नर्सरी केंद्रांमधून पुरवठा करणारे अन्न पुरवठादार यांच्याकडून स्वच्छ,चविष्ट,सुरक्षितता,योग्य प्रमाण आणि चांगल्या स्वच्छतेने तयार केलेले आणि पॅकिंग केलेले,चांगल्या दर्जाची खात्री करून रु. 6-00 च्या युनिट किमतीपेक्षा जास्त नसलेले हे आहार पदार्थ खरेदी करून शालेय मुलांना वितरित करावे.
मुलांच्या वर्गनिहाय उपस्थितीनुसार अंडी / केळी / शेंगदाणा चिक्की विकत घेऊन आठवड्याच्या नियोजित दिवशी दुपारच्या जेवणासह वर्गात उपस्थित असलेल्या लाभार्थ्यांना वितरित केले जावे.आठवड्यातील सरासरी उपस्थितीनुसार त्याची गणना करून वाटप करण्यात यावे आणि मुलांच्या पटसंख्येनुसार खरेदी करू नये आणि उधळपट्टी होऊ देऊ नये.
नोंदी व दाखले –
वजन व उंची तपासणी रजिस्टर –
जुलै 2022 पासून शाळेत मुलांना अंडी,केळी/शेंगदाण्याची चिक्की वितरण सुरु केलेल्या पहिल्या आठवड्यात शाळेतील मुलांचे इयत्तेनुसार वजन व उंची यांची नोंद करून ठेवणे.त्यानंतर प्रत्येक महिन्याच्या शेवटच्या दिवशी प्रत्येक विद्यार्थ्याची उंची व वजन यांची नोंद करणे.अशाप्रमाणे मार्च 2024 पर्यंत प्रत्येक विद्यार्थ्यांची वजन उंचीची नोंद ठेवणे.शेवटी मार्च 2024 मध्ये प्रत्येक विद्यार्थ्याची जुन 2023 ते मार्च 2024 पर्यंतच्या वजन व उंचीची तुलना करून त्यांच्या प्रगतीची नोंद ठेवणे.सदर जबाबदारी शाळेचे शारीरिक शिक्षकांच्यावर राहील.शारीरिक शिक्षक नसल्यास संबंधित इयत्तेच्या वर्गशिक्षकांनी सदर नोंदी कराव्यात.
मुलांना अंडी,केळी/शेंगदाण्याची चिक्की वितरण सुरु करण्यापूर्वी वर्गातील अंडी खाणारे विद्यार्थी,केळी खाणारे विद्यार्थी किंवा शेंगदाणा चिक्की खाणारे विद्यार्थी यांची यादी करून त्या विद्यार्थ्यांच्या पालकांकडून लेखी संमती पत्र घेऊन त्यांचा संग्रह करून ठेवावा.
Student Beneficiery Register for Egg distribution or Fruits distribution हे रजिस्टर तयार करून वितरणाच्या नियोजित दिवशी प्रत्येक विद्यार्थ्याला वितरण केलेले अंडे किंवा केळी / शेंगदाणा चिक्की यांची स्वीकृती म्हणून या रजिस्टर मध्ये प्रत्येक विद्यार्थ्याची सही घेणे.सादर रजिस्टर ठेवण्याची जबाबदारी संबंधित वर्गाशिक्षकाची असेल. या रजिस्टरची एक प्रत शेवटी सर्व बिलांसोबत संबंधित कार्यालयाला द्यावी लागेल.
SEE THE GOVT CIRCULAR FOR MORE INFORMATION
