4th EVS 24.मेघदादाचा प्रवास 24. Journey of the cloud

STATE SYLLABUS

CLASS – 4

MARATHI MEDIUM

SUBJECT – EVS

PART – 2

परिसर अध्ययन

प्रकरण- 24

24. Journey of the cloud

24 . मेघदादाचा प्रवास

प्रश्नांची उत्तरे:

1. समुद्र पातळीपासून डोंगर उंच कसे?
   • डोंगर समुद्र पातळीपेक्षा उंच असतो कारण तो पृथ्वीच्या उचललेल्या भागांपैकी एक आहे. पर्वत तर डोंगरांपेक्षा अधिक उंच असतात.
2. दोन पर्वतामधील आढळणारा निमुळता जमिनीचा भाग म्हणजे काय?
   • दोन पर्वतामधील निमुळता जमिनीचा भाग दरी म्हणून ओळखला जातो.
3. आपल्या राज्यातील प्रसिद्ध तीन धबधब्यांची नावे सांग.
   • १) जोग धबधबा
   • २) गोकाक धबधबा
   • ३) शिवनसमुद्र धबधबा
4. सुपिक माती कोठे आढळते?
   • सुपिक माती मैदानी प्रदेशात आणि नदीच्या काठावर आढळते. ही शेतीसाठी उपयुक्त असते.

हवेचे प्रदूषण कसे रोखू शकतो? चार ओळीत लिही. (तुझ्या शिक्षकांची / वडिलधाऱ्या व्यक्तिंची मदत घे.)

1. अधिक झाडे लावावीत.
2. कारखान्यांचा धूर नियंत्रित ठेवावा.
3. वाहनांचे प्रदूषण कमी करण्यासाठी सार्वजनिक वाहतूक वापरावी.
4. प्लास्टिक आणि इंधन जाळणे टाळावे.

पाणी प्रदूषित होऊ नये म्हणून तू कोणत्या उपाय योजना करशील?

1. नद्या आणि तलावांमध्ये कचरा टाकू नये.
2. सांडपाणी योग्य प्रक्रियेनंतरच पाण्यात मिसळावे.
3. रासायनिक खतांचा कमी वापर करावा.
4. पाणी वाचविण्यासाठी योग्य वापर करावा.

मातीचे प्रदूषण कसे रोखू शकाल ? दोन वाक्ये लिही.

1. प्लास्टिकचा कमी वापर करावा.
2. सेंद्रिय शेतीचा अवलंब करावा.

वातावरण आणि हवामान यातील फरक लिही.

खालील तक्त्यात काही क्रिया दिलेल्या आहेत. त्या कोणत्या ऋतूत केल्या जातात ते लिही.

उन्हाळ्यातील आहार आणि कपडे:

उन्हाळ्यात तू कोणत्या प्रकारचा आहार घेतोस ?

• उत्तर : उन्हाळ्यात आपण थंड पाणी, फळांचे रस, द्राक्षे, काकडी, आंबा, ताक, शीतपेय इत्यादी आहार घेतो.

उन्हाळ्यात तू कोणत्या प्रकारचे कपडे वापरतोस ?

• उत्तर : उन्हाळ्यात आपण हलक्या कापडाचे आणि सुती कपडे वापरतो.

खालील चित्राचे निरीक्षण कर आणि त्याचे नाव लिही.

या चित्राचे नाव इंद्रधनुष्य आहे.

इंद्रधनुष्य आपल्याला केव्हा तयार झालेले दिसते ?

इंद्रधनुष्य पावसाळ्यात पाऊस आणि सूर्यप्रकाश असताना दिसते.

इंद्रधनुष्यामधील किती रंग तू ओळखतोस ? त्यांची नावे लिही.

त्यामध्ये सात रंग असतात:
तांबडा, नारिंगी, पिवळा, हिरवा, निळा, पारवा (आकाशी), जांभळा

हिवाळ्यात खाण्यात येणाऱ्या आहार पदार्थांची यादी कर.

गरम दूध, सूप, तूपयुक्त पदार्थ, हरभऱ्याचे लाडू, गूळ, सुका मेवा

महत्वाचे मुद्दे (Short Notes):

1. ढगांचा प्रवास – समुद्र किनारा, वाळवंट, पठार, डोंगर आणि पर्वत अशा वेगवेगळ्या प्रदेशांतून ढग प्रवास करतात.
2. डोंगर आणि पर्वत – डोंगर समुद्र पातळीपेक्षा उंच असतो, तर पर्वत त्याहून अधिक उंच असतो आणि काही पर्वत बर्फाच्छादित असतात.
3. हवा, पाणी आणि माती – पृथ्वीवरील जीवनासाठी हे तीन घटक अत्यंत आवश्यक आहेत.
4. हवेचे प्रदूषण – कारखाने, वाहने आणि प्लास्टिक जाळण्यामुळे वाढते.
5. पाणी प्रदूषण – सांडपाणी, कचरा आणि रसायनांमुळे जलस्रोत दूषित होतात.
6. ऋतूंचे प्रकार – उन्हाळा, पावसाळा आणि हिवाळा हे मुख्य ऋतू आहेत.
7. इंद्रधनुष्य – पावसाळ्यात दिसते आणि त्यात सात रंग असतात.