सामासिक विग्रह करा व समास ओळखा द्वंद्व समास (SAMASIK VIGRAH – SAMASACHE PRAKAR)

 

Subject – Marathi

Topic – Grammar 

Samas ani Samasache prakar 

  

 

 

 

 




 

  

 

 

    

 

समास – :

 

दोन शब्दांचा परस्पर संबंध दाखविणारे किंवा प्रत्यय लोप पावून त्या दोन शब्दाचा जो एकत्र संयोग होतो त्यास समास म्हणतात.


 

 

सामासिक शब्द- :

 

समासातील शब्दांचा संबंध स्पष्ट करून सांगण्याच्या पद्धतीस समासाचा विग्रह असे म्हणतात. शब्दांच्या एकत्रीकरणाने जो एक जोडशब्द तयार होतो त्यास सामासिक शब्द म्हणतात.

द्वंद्व समास -:

यात दोन्ही पदे महत्वाची असतात.
यात समासाचा विग्रह करताना दोन पदाचा संबंध आणि, व, अथवा, किंवा अशा उभयान्वयी अव्ययांनी स्पष्ट करावा लागतो.
 
उदा.
मातापिता – माता आणि पिता


पापपुण्य – पाप अथवा पुण्य

न्यायान्याय – न्याय किंवा अन्याय

 

मीठभाकर मीठ भाकरी व इतर साधे पदार्थ

चहापाणी चहा, पाणी व फराळाचे इतर पदार्थ

 
सरावासाठी खालील उदाहरणे पहा…
 

 

1) मानापमान = मान किंवा अपमान
2) चारपाच = चार किंवा पाच
3) न्यायान्याय = न्याय किंवा अन्याय
4) दहीभात = दही आणि भात
5) कृष्णार्जुन = कृष्ण आणि अर्जुन
6) उघडाबोडका = उघडा आणि बोडका
7) खाचखळगे = खाच आणि खळगे
8) सेवासुश्रुषा = सेवा आणि सुश्रुषा

9) पाटीदप्तर =पाटी दप्तर वगैरे
10) चहाचिवडा = चहा चिवडा वगैरे
11)देवदानव = देव किंवा दानव

12) स्त्रीपुरूष = स्त्री आणि पुरूष
13) पासनापास = पास किंवा नापास
14) जरामरण = जरा किंवा मरण
15) दहावीस = दहा ते वीस
16) आईबाप = आई आणि बाप
17) तहानभूक = तहान आणि भूक

18) यक्षकिन्नर = यक्ष आणि किन्नर
19) स्पृश्यास्पृश्य =स्पृश्य
आणि अस्पश्य

20) हळदकुंकु = हळद कुंकु वगैरे
21) पानसुपारी = पान सुपारी वगैरे
22)राधाकृष्ण = राधा आणि कृष्ण
23) भाजीभाकरी = भाजी भाकरी वगैरे
24) अंथरुणपांघरूण = अंथरूण पांघरूण वगैरे
25) सारासार = सार किंवा असार
26) नेआण = नेणे किंवा आणणे
27) पळीपंचपात्रे = पळी आणि पंचपात्रे

 

समासांच्या अधिक सरावासाठी खालील लिंकवर स्पर्श करा.. 
 
तत्पुरुष समास – येथे क्लिक करा.. 
 
 अव्ययीभाव समास – येथे क्लिक करा.. 
 







 



AVvXsEiaMbJXH2nlN9HdGmK2VOzgZTHYdy2kqbcxdiORcBpMwSWqKfWXdat 1aHSzo8cTT5w3i5PeZ9lf NavHBJ 1jNe 1Ie1tY6Qd5J NFXYrrZjZKr1hxrgumNRn0SCiaP3UQ4hapX 97yx0HhNCaiip 5STrL229sInjcDEqX08i68YZ3S052Qw5SQYsQ=w640 h144


अ.नं.

    पाठाचे नाव

लिंक

1.

शब्दांच्या जाती भाग 1

क्लिक  करा

2.

शब्दांच्या जाती भाग 2

क्लिक  करा

3.

नाम व नामाचे प्रकार

क्लिक  करा

4.

वचन

क्लिक  करा

5.

विरुद्धार्थी शब्द

क्लिक  करा

6.

समानार्थी शब्द

क्लिक  करा

7.

काळ व काळाचे प्रकार

क्लिक  करा

8.

सर्वनाम 

9.

विशेषण

क्लिक  करा

10.

क्रियापद

क्लिक  करा

11.

 क्रियाविशेषण 

क्लिक  करा

12. 

 शब्दयोगी अव्यय 

क्लिक  करा

13.

 उभयान्वयी  अव्यय  

येथे क्लिक  करा 

14. 

 केवलप्रयोगी अव्यय 

येथे क्लिक करा. 

 15.

 वाक्प्रचार 

येथे क्लिक करा 

 16.

 शब्दसमुहाबद्दल एक शब्द 

येथे क्लिक करा  

17. 

 विभक्ती व विभक्तीचे प्रकार

येथे  क्लिक करा 

18. 

 प्रयोग व प्रयोगाचे प्रकार 

क्लिक करा  

 १९. 

 मराठी वर्णमाला 

क्लिक करा   

20. 

 संधी,स्वर संधी 

क्लिक करा   

21

विरामचिन्हे

क्लिक करा  

22 

 म्हणी व त्यांचे अर्थ 

क्लिक करा  

23

  समास व समासाचे प्रकार 

क्लिक करा  

24

 

 

 










 


 

 

 

 

Share with your best friend :)