7TH SS 19 Social Movements in Karnataka 19 कर्नाटकातील समाजाभिमुख चळवळी

7वी समाज विज्ञान 

19 Social Movements in Karnataka

19 कर्नाटकातील समाजाभिमुख चळवळी

इयत्ता – सातवी

विषय – समाज विज्ञान 

माध्यम – मराठी 

अभ्यासक्रम – 2024 सुधारित 

विषय – स्वाध्याय 

19 कर्नाटकातील समाजाभिमुख चळवळी

I. योग्य शब्दासह रिकाम्या जागा भरा:

1. सुंदरलाल बहुगुणा यांनी चिपको चळवळ सुरू केली.
2. राष्ट्रीय महिला दिन 1975 मध्ये सुरू झाला.
3. दलित सूर्य म्हणून डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांना ओळखले जाते.
4. गोकाक समिती यांच्या नेतृत्वाखाली भाषा समिती स्थापन झाली.

II. एका वाक्यात उत्तरे लिहा:

1. ‘तुंगेचा उगम वाचवा’ आंदोलन का सुरू झाले?
   उत्तर – तुंगा नदीच्या प्रदूषणामुळे तिचे उगमस्थान वाचवण्यासाठी हे आंदोलन सुरू झाले.
2. ‘अप्पिको’ चळवळ म्हणजे काय?
   उत्तर – ‘अप्पिको’ ही जंगल वाचवण्याची चळवळ आहे, जिचा उद्देश जंगलतोड थांबवणे आहे.
3. ‘सामाजिक वनीकरण’ म्हणजे काय?
   उत्तर – सामाजिक वनीकरण म्हणजे निसर्ग संवर्धनासाठी झाडे लावण्याचा सरकारी उपक्रम.
4. कर्नाटकच्या पहिल्या बी.ए. (ऑनर्स) पदवीधारक महिला कोण होत्या?
   उत्तर – श्रीरंगम्मा आणि रुक्मिणम्मा या कर्नाटकातील पहिल्या बी.ए. (ऑनर्स) पदवीधारक महिला होत्या.

III. दोन-तीन वाक्यात उत्तरे लिहा:

1. प्राचीन तलावांना आपण का वाचवले पाहिजे?
   उत्तर – प्राचीन तलाव नैसर्गिक जलस्रोत राखतात आणि पाणी साठवण्यासाठी उपयुक्त असतात. त्यांचा नाश झाल्यास जलसंकट आणि प्रदूषण वाढू शकते.
2. प्रमुख परिसर चळवळींची माहिती लिहा:
   उत्तर – प्रमुख परिसर चळवळीत ‘चिपको’, ‘अप्पिको’, ‘तुंगा उगम बचाव’ आणि ‘सह्याद्री खाण विरोधी’ आंदोलने समाविष्ट आहेत. या चळवळींचा उद्देश पर्यावरण संरक्षण व निसर्ग संतुलन राखणे आहे.
3. दलित चळवळींची सुरवात का झाली?
   उत्तर – दलितांना सामाजिक, शैक्षणिक आणि आर्थिक शोषणातून मुक्त करण्यासाठी दलित चळवळी सुरू झाल्या. त्या डॉ. आंबेडकर यांच्या विचारसरणीवर आधारित होत्या.
4. दलित चळवळींचे बीज मंत्र कोणते?
   उत्तर – शिक्षण, संघटना आणि आंदोलन हे दलित चळवळींचे बीज मंत्र आहेत.