इयत्ता – पाचवी
विषय – परिसर अध्ययन
पाठ – 10
निवासस्थान
प्रत्येक चित्राच्या समोर दिलेल्या जागेत ते घर बांधण्यासाठी लागणाऱ्या साहित्याची नावे लिहा.
खाली काही विधाने दिलेली आहेत. त्यातील काही विधाने बरोबर आहेत. बरोबर असणाऱ्या विधानांना (√) अशी खूण करा.
सामुदायिक वस्तीमध्ये अनेक कुटुंब एकत्र रहातात. (√)
आर्थिक दृष्टया कमकुवत असलेल्या गरीब कुटुंबांना सरकार सामुदायिक वस्ती केंद्रे निर्माण करुन देते.(√)
कमीत कमी जमिनीवर जास्तीत जास्त लोकांना व्यवस्थितपणे मुलभूत सुविधा पुरविण्यासाठी सरकार ही सामुदायिक वस्ती केंद्रे निर्माण करते.(x)
अनेक मजल्यांच्या मोठ्या इमारती केवळ एकाच कुटुंबाला रहाण्यासाठी ब्रांधल्या जातात.(√)
सरावासाठी प्रश्न –
1.निवासस्थान म्हणजे काय?
उत्तर: निवासस्थान ही अशी जागा आहे जी तेथे राहणाऱ्या कोणत्याही व्यक्तीचे संरक्षण करते आणि त्याला संरक्षण देते.
2.घर म्हणजे काय? माणसासाठी घराचे कोणतेही चार फायदे सांगा.
उत्तर: घर म्हणजे एक ठिकाण जिथे कुटुंब राहते.
माणसाला घराचे खालील फायदे होतात.
- घर माणसाला निवारा देते.
- घरामुळे माणसाला ऊन,वारा,थंडी,पाऊस यापासून संरक्षण मिळते.
- घरामुळे माणसाला शारीरिक व मानसिक आधार मिळतो.
3.पक्की घरे कच्च्या घरांपेक्षा चांगली कशी आहेत?
उत्तर:
जी घरे विटा, सिमेंट आणि स्टील चा उपयोग करून बांधलेली असतात त्याना पक्की घरे म्हणतात.पक्की घरे मजबूत व टिकाऊ असतात.
चिखल,बांबू,नारळाच्या झावळ्या इत्यादी साहित्यापासून बांधलेल्या घरांना कच्ची घरे म्हणतात.अति वारा व पावसाने या घरांना धोका पोहोचू शकतो.
4.चांगल्या घराची कोणतीही पाच वैशिष्ट्ये लिहा.
उत्तर: चांगल्या घराची वैशिष्ट्ये:
स्वच्छ आणि हवेशीर असावे.
हॉल (दिवाणखाना) आणि सर्व खोल्यांमध्ये वायुवीजन असावे.
जर घर खूपच लहान असेल तर तीच खोली अनेक कारणांसाठी वापरली जाऊ शकते. पण स्वयंपाक करणे, खाणे झोपणे, आंघोळ करणे, विश्रांती घेणे, अभ्यास करणे इत्यादी विविध कारणांसाठी वेगळी जागा असावी.
सुरक्षिततेसाठी जाड भिंती आणि आतील भाग थंड ठेवण्यासाठी उंच छप्पर असावे.
घरगुती कचऱ्याची विल्हेवाट लावण्यासाठी व पाण्याचा निचरा होण्यासाठी घरातील पाण्याची योग्य निचरा व्यवस्था असावी.
घरातील स्वच्छता व्यवस्था चांगली असावी.
चांगले पाणी सतत उपलब्ध होण्यासाठी योग्य पाणीपुरवठा असावा.
