Subject – Marathi
Topic – Grammar
Samas ani Samasache prakar
समास – :
दोन शब्दांचा परस्पर संबंध दाखविणारे किंवा प्रत्यय लोप पावून त्या दोन शब्दाचा जो एकत्र संयोग होतो त्यास समास म्हणतात.
सामासिक शब्द- :
समासातील शब्दांचा संबंध स्पष्ट करून सांगण्याच्या पद्धतीस समासाचा विग्रह असे म्हणतात. शब्दांच्या एकत्रीकरणाने जो एक जोडशब्द तयार होतो त्यास सामासिक शब्द म्हणतात.
1) अव्ययीभाव समास -:
ज्या सामासिक शब्दामध्ये दुसऱ्या पदाचा अर्थ पहिल्या पदाने मर्यादीत केलेला असतो. तेव्हा अव्ययीभाव समास होतो.
यामध्ये पहिल्या पदाला अधिक महत्व असते. पहिला पदाचा अर्थ प्रत्येक, पर्यंत असा असतो.
उदा. दररोज, हरघडी, आजन्म, घरोघर, बिनतक्रार
उदा. दररोज, हरघडी, आजन्म, घरोघर, बिनतक्रार
अव्ययीभाव समासाच्या अधिक सरावासाठी खालील उदाहरणे..
1)
आजन्म
= जन्मापासून
2) यथाशक्ती = शक्तीप्रमाणे
3) आमरण = मरणापर्यंत
4) दारोदार = प्रत्येक दारी
5) यथाविधी = विधीप्रमाणे
6) प्रतिवर्ष = प्रत्येक वर्षी
7) विनाकारण = कारण नसताना
8) अनुरूप = रूपास योग्य
9) बेकायदा = कायद्याविरूद्ध
10) गैरहजर = हजर नसलेला
11) बिनतक्रार = तक्रार न करता
12) नापसंत = पसंत नसलेला
13) आसेतुहिमाचल = सेतूपासून
हिमाचलापर्यंत
14) दरसाल = प्रत्येक साली
15) आळोआळी = प्रत्येक आळीत
16) आकंठ = कंठापर्यंत
17) घडोघडी = प्रत्येक घडीला
18) आमरण = मरणापर्यंत
19) यथायोग्य = योग्य असे
20) यावज्जीव = जीव असेपर्यंत
21) गैरवाजवी = वाजवी नसलेला
22) गैरशिस्त‘ = शिस्त नसलेला
23) बारमास = बारा महिनेपर्यंत
24) बेसुमार = सुमार नसलेले
पर्यंत
25) बिनतोड = तोड नसलेला
26) कमलनेत्र = कमळासारखे नेत्र
समासांच्या अधिक सरावासाठी खालील लिंकवर स्पर्श करा..
तत्पुरुष समास – येथे क्लिक करा..
बहुव्रीही – येथे क्लिक करा..
अ.नं. | पाठाचे नाव | लिंक |
1. | शब्दांच्या जाती भाग 1 | |
2. | शब्दांच्या जाती भाग 2 | |
3. | नाम व नामाचे प्रकार | |
4. | वचन | |
5. | विरुद्धार्थी शब्द | |
6. | समानार्थी शब्द | |
7. | काळ व काळाचे प्रकार | |
8. | सर्वनाम | |
9. | विशेषण | |
10. | क्रियापद | |
11. | क्रियाविशेषण | |
12. | शब्दयोगी अव्यय | |
13. | उभयान्वयी अव्यय | |
14. | केवलप्रयोगी अव्यय | |
15. | वाक्प्रचार | |
16. | शब्दसमुहाबद्दल एक शब्द | |
17. | विभक्ती व विभक्तीचे प्रकार | |
18. | प्रयोग व प्रयोगाचे प्रकार | |
१९. | मराठी वर्णमाला | |
20. | संधी,स्वर संधी | |
21 | विरामचिन्हे | |
22 | म्हणी व त्यांचे अर्थ | |
23 | समास व समासाचे प्रकार | |
24 |
| |
|
|