विषय: 2025- 26 या शैक्षणिक वर्षासाठी शिक्षण हक्क कायदा – 2009 च्या सेक्शन 12(1)(ब) आणि सेक्शन 12(1)(क) अंतर्गत प्रवेश प्रक्रियेबाबत…
2025-26 या शैक्षणिक वर्षासाठी शिक्षण हक्क कायद्याच्या सेक्शन १२(१)(ब) आणि १२(१)(क) अंतर्गत प्रवेश प्रक्रिया राबवण्यासाठी संदर्भ (५) आणि (७) मधील शासन आदेशानुसार ‘शेजार’ खालीलप्रमाणे परिभाषित करण्यात आले आहे.
शेजार –:
- ग्रामीण भागात संबंधित महसूल गावाची भौगोलिक सीमा.
- शाळा असलेल्या नगरपरिषद, नगरपालिक, टाऊन म्युनिसिपल कौन्सिल आणि पंचायत समितीची भौगोलिक सीमा.
- महानगरपालिका आणि बृहत बेंगलोर महानगरपालिकेतील प्रत्येक प्रभागाची भौगोलिक सीमा.
संदर्भ (9) नुसार, 2025-26 च्या प्रवेश प्रक्रियेसाठी शाळांचे मॅपिंग करण्याबाबत आधीच परिपत्रक पाठवले आहे.त्याअनुषंगाने क्षेत्र शिक्षणाधिकारी व उपनिर्देशक (प्रशासन) यांनी खालीलप्रमाणे उपाययोजना कराव्यात:
- कोणतीही शेजारच्या शाळा वगळू नयेत. सर्व सरकारी, बी.बी.एम.पी., अनुदानित व विनाअनुदानित शाळांचे मॅपिंग करणे बंधनकारक आहे.
- अल्पसंख्याक शाळा, आधीच बंद झालेल्या शाळा, तसेच न्यायालयाने स्थगिती दिलेल्या शाळांना यादीतून वगळावे.
- फक्त एल.के.जी. आणि यू.के.जी. वर्ग चालवणाऱ्या शाळांना यादीत समाविष्ट करू नये.
प्रवेशासाठी जागांचे वाटप:
- 31.12.2024 पर्यंत एल.के.जी. आणि १ली वर्ग चालवण्याची मान्यता असलेल्या अल्पसंख्याक नसलेल्या अनुदानित आणि विनाअनुदानित शाळांमध्ये, एस.ए.टी.एस. प्रणालीच्या आधारे 25% जागा राखीव ठेवण्यात येतील.
- 2025- 26 च्या प्रवेश प्रक्रियेसाठी निर्धारित वेळापत्रक परिपत्रकासोबत जोडले आहे.
- संबंधित अधिकाऱ्यांनी ऑनलाइन सॉफ्टवेअरमध्ये अर्ज स्वीकारण्यासाठी आवश्यक संगणकीय सुविधा पुरवाव्यात.
- अर्ज स्वीकारण्यापूर्वी, शेजारील क्षेत्रात सरकारी किंवा अनुदानित शाळा नसल्याची खात्री करून, अनुदानरहित अधिकृत शाळांची अंतिम यादी आणि उपलब्ध 25% जागांची माहिती विभागाच्या अधिकृत वेबसाइटवर प्रकाशित करावी.
अनुदानित शाळांमध्ये प्रवेश:
- सेक्शन 12(1)(ब) अंतर्गत, अनुदानाच्या प्रमाणानुसार १ल्या वर्गासाठी 25% जागा राखीव राहतील.
- क्षेत्र शिक्षणाधिकारी यांनी दिलेल्या कालावधीत आक्षेप नोंदवून डेटा सत्यापित करून सॉफ्टवेअरमध्ये अपलोड करणे आवश्यक आहे.
- उपनिर्देशक(प्रशासन) कार्यालय याची पूर्तता करणार आहे.
अर्ज करण्याची प्रक्रिया व आवश्यक कागदपत्रे:
- शिक्षण हक्क कायद्यांतर्गत खाजगी शाळांमध्ये मोफत प्रवेश मिळवण्यासाठी पालकांना मुलाच्या आणि स्वतःच्या आधार कार्डसह जात आणि उत्पन्न प्रमाणपत्र सादर करावे लागेल.
- अर्ज शालेय शिक्षण विभागाच्या उपनिर्देशक आणि क्षेत्र शिक्षणाधिकाऱ्यांच्या कार्यालयात मोफत किंवा सरकारच्या पेमेंट केंद्रांद्वारे ऑनलाइन भरता येईल.
- जर पालकांकडे स्वतःचा मोबाईल आणि इंटरनेट सुविधा असेल, तर ते थेट ऑनलाइन अर्ज करू शकतात.
- जात व उत्पन्न प्रमाणपत्रासाठी आर.डी. क्रमांक योग्य कॉलममध्ये भरला जावा; प्रत अपलोड करण्याची गरज नाही.
विशेष प्रवर्गातील मुलांसाठी प्रवेश निकष:
- अनाथ, विशेष गरजा असलेली मुले (CWSN), HIV बाधित मुले, स्थलांतरित व रस्त्यावरची मुले, दुष्काळामुळे आत्महत्या केलेल्या शेतकऱ्यांची मुले, तृतीयपंथीय मुले इत्यादींसाठी प्रवर्गीय प्रमाणपत्रे आवश्यक असतील.
- क्षेत्र शिक्षणाधिकारी यांनी मूळ दस्तऐवज तपासून योग्य असल्यास स्कॅन करून अपलोड करावेत.
प्रवेशासाठी अनुकूलता व सत्यापन:
- दुष्काळामुळे 01.04.2015 किंवा त्यानंतर आत्महत्या केलेल्या शेतकऱ्यांची मुले प्रतिकूल परिस्थितीत असल्याचे गणले जाईल.
- विशेष प्रवर्गातील मुले प्रवेश घेण्यापूर्वी आवश्यक प्रमाणपत्रे सादर करणे बंधनकारक आहे.
- प्रत्येक प्रवर्गासाठी आवश्यक प्रमाणपत्रे आणि ती वितरित करणाऱ्या प्राधिकरणांची यादी खालीलप्रमाणे आहे.
क्रमांक | प्रकरणे | उद्दिष्टानुसार पुरवठा दायित्व | प्रमाणपत्र देणारे अधिकारी | प्रमाणपत्र पडताळणी |
---|---|---|---|---|
1 | अनाथ मुले | शिक्षण विभागाने दिलेल्या नमुन्यामध्ये दृढीकरण | सी. डी. पी. ओ. किंवा बि.ई.ओ. | क्षेत्र शिक्षणाधिकारी अथवा उपनिर्देशक (प्रशासकीय) |
2 | HIV बाधित मुले | हिरवी पुस्तिका | समग्र आप्तसमालोचन किंवा परीक्षा केंद्र प्रमाण पत्राचे आधारे,जिल्हास्तरीय वैद्यकीय अधिकारी (डॉक्टर) | क्षेत्र शिक्षणाधिकारी अथवा उपनिर्देशक (प्रशासकीय) |
3 | तृतीय पंथी मुले | वैद्यकीय प्रमाण पत्र | जिल्हास्तरीय सर्जन किंवा महिला व बाल कल्याण विभाग | क्षेत्र शिक्षणाधिकारी अथवा उपनिर्देशक (प्रशासकीय) |
4 | अपंग किंवा विशेष आवश्यकतेची मुले (CWSN) | वैद्यकीय प्रमाण पत्र | जिल्हास्तरीय सर्जन किंवा उपनिर्देशक/ अपंग कल्याण अधिकारी | क्षेत्र शिक्षणाधिकारी अथवा उपनिर्देशक (प्रशासकीय) |
5 | स्थलांतरित व रस्त्यावरील मुले | स्थलांतरित व रस्त्यावरील मुले संबंधी प्रमाणपत्र | सी. डी. पी. ओ. किंवा बि.ई.ओ. किंवा निरीक्षक | क्षेत्र शिक्षणाधिकारी अथवा उपनिर्देशक (प्रशासकीय) |
5 अ | 01.०४.२०१५ नंतर दुष्काळामुळे आत्महत्या केलेल्या शेतकऱ्याची मुले | शेतकरी आत्महत्या परिहार समितीचे प्रमाण पत्र | उपविभागीय अधिकारी आणि सहाय्यक कृषी निर्देशक | क्षेत्र शिक्षणाधिकारी अथवा उपनिर्देशक (प्रशासकीय) |
6 | परिशिष्ट जाती (SC) | वारसाहक्क प्रमाणपत्र | तहसिलदार | निर्देशक अटलजी जनस्नेही केंद्र |
7 | परिशिष्ट जमाती (ST) | वारसाहक्क प्रमाणपत्र | तहसिलदार | निर्देशक अटलजी जनस्नेही केंद्र |
8 | प्रवर्ग १, २A , २B , ३A आणि 3B | वारसाहक्क प्रमाणपत्र / अदालती प्रमाणपत्र | तहसिलदार | निर्देशक अटलजी जनस्नेही केंद्र |
9 | दुर्बल वर्ग | आवश्यक पुरावे प्रमाणपत्र | तहसिलदार / उपतहसिलदार | निर्देशक अटलजी जनस्नेही केंद्र |
अनुक्रमांक (6) ते (9) मधील अर्जदारांनी अर्ज सादर करताना प्रमाणपत्रांच्या सत्यतेची आणि तपशीलांची पडताळणी करण्यासाठी अटलजी जनस्नेही केंद्राने जारी केलेल्या प्रमाणपत्राची योग्य आर.डी. (R.D) क्रमांक नमूद करणे आवश्यक आहे. सॉफ्टवेअरद्वारे अटलजी जनस्नेही केंद्राशी केलेली पडताळणी वास्तविक वेळेत (Realtime) केली जाईल.
निवासस्थान पडताळणी निवड प्रक्रिया इत्यादी कारवाई अनुक्रमांक (6) च्या आदेशानुसार केली जाईल.
अनुदानित प्राथमिक शाळांमध्ये इयत्ता 1 ते 8 पर्यंत कायद्याच्या कलम 12(1)(ब) नुसार, सदर शाळांना शासनाकडून मिळणाऱ्या अनुदानाच्या प्रमाणानुसार मोफत जागांचे टक्केवारी निश्चित केली जाईल. 2025-26 शैक्षणिक वर्षासाठी प्रवेश स्तरावर म्हणजे इयत्ता 1 साठी निर्धारित 25% टक्के जागा दुर्बल घटक व आर्थिकदृष्ट्या मागासलेल्या विद्यार्थ्यांसाठी आरक्षित असतील.
पालकांना एसएमएस संदेश: सॉफ्टवेअरच्या माध्यमातून अपूर्ण किंवा विसंगत अर्जांच्या बाबतीत पालकांच्या मोबाईल क्रमांकावर दोष सुधारण्यासाठी एसएमएस पाठवला जाईल. संबंधित पालकांनी वेळेत प्रतिसाद देणे आवश्यक आहे.
संदर्भ: शासन आदेश क्रमांक EP 100 2 2024 दिनांक 26.06.2024 नुसार, एल.के.जी साठी किमान वय 4 वर्षे आणि कमाल वय 6 वर्षे, तसेच इयत्ता 1 साठी किमान वय 6 वर्षे आणि कमाल वय 8 वर्षे निश्चित करण्यात आले आहे.
आरटीई अंतर्गत प्रवेशासाठी आवश्यक दस्तऐवज: जर कोणतेही पालक खोटे आधार कार्ड, जात प्रमाणपत्र किंवा उत्पन्न प्रमाणपत्र सादर करून अर्ज दाखल करत असतील, तर त्यांच्या विरुद्ध कायदेशीर कारवाई केली जाईल. तसेच, अशा परिस्थितीत मंजूर केलेली आरटीई जागा रद्द केली जाईल.
तक्रार निवारण:
- शिक्षण हक्क कायद्यांतर्गत प्रवेशासाठी अर्ज करताना अडचणी येत असल्यास त्यांचे निराकरण करण्यासाठी सॉफ्टवेअर विकसित करण्यात आले आहे.
- संबंधित सॉफ्टवेअरमध्ये आवश्यक कागदपत्रांसह तक्रारी नोंदवून समस्या सोडवता येतील. पालकांनी या सुविधेचा लाभ घ्यावा.
उपनिर्देशक (प्रशासन), क्षेत्र शिक्षणाधिकारी आणि आरटीई नोडल अधिकारी यांनी सरकारच्या मार्गदर्शक तत्त्वांचे काटेकोरपणे पालन करावे.
२०२५-२६ शैक्षणिक वर्षासाठी आर.टी.ई. प्रवेश प्रक्रिया वेळापत्रक
क्र. | कार्यक्रम | दिनांक | स्थळ |
---|---|---|---|
१ | २०२५-२६ शैक्षणिक वर्षातील प्रवेश प्रक्रियेचा भाग, मार्गदर्शक सूचना प्रसिद्ध करणे | २५.०३.२०२५ | प्राथमिक व माध्यमिक शिक्षण संचालनालय, बेंगळुरू |
२ | अनुदानित, विनाअनुदानित व अल्पसंख्याक शाळांचे तपशील संकलित करणे व उपलब्ध जागांची यादी जाहीर करणे | २८.०३.२०२५ | संबंधित शिक्षण संस्थांचे संचालक |
३ | शाळांसाठी ऑनलाइन नोंदणी व अर्ज सादर करण्याची अंतिम तारीख | ०३.०४.२०२५ | जिल्हा शिक्षण अधिकारी व शाळांचे मुख्याध्यापक |
४ | विद्यार्थ्यांच्या अर्जांची पडताळणी, एल.के.जी. व पहिलीच्या प्रवेशासाठी पात्रतेची तपासणी | ०५.०४.२०२५ ते ०८.०४.२०२५ | प्राथमिक व माध्यमिक शिक्षण संचालनालय, जिल्हा शिक्षण अधिकारी |
५ | ऑनलाइन प्रवेश अर्ज स्वीकारणे (ट्रायल) | ०९.०४.२०२५ ते ११.०४.२०२५ | पालक, शाळा व्यवस्थापन व जिल्हा शिक्षण अधिकारी |
६ | अनुदानित शाळांमध्ये प्रवेशासाठी अंतिम याद्या जाहीर करणे व प्रवेश प्रक्रिया सुरू करणे | १५.०४.२०२५ ते १२.०५.२०२५ | संबंधित शाळांचे मुख्याध्यापक |
७ | एस.डी.एम.सी. स्तरावर निवड प्रक्रिया व प्रवेश निश्चित करणे | १६.०४.२०२५ ते १४.०५.२०२५ | शिक्षण संस्थांचे प्रतिनिधी, पालक संघ |
८ | विशेष प्रकरणांवर पुनरावलोकन व सुधारित प्रवेश यादी जाहीर करणे | १६.०४.२०२५ ते १४.०५.२०२५ | शिक्षण संस्थांचे प्रतिनिधी, पालक संघ |
९ | अंतिम प्रवेश अर्ज नोंदणी व निश्चिती | १७.०५.२०२५ | प्राथमिक व माध्यमिक शिक्षण संचालनालय |
१० | प्रवेश प्रक्रियेस अंतिम रूप देणे व प्रवेश मिळालेल्या विद्यार्थ्यांची यादी जाहीर करणे | २१.०५.२०२५ | प्राथमिक व माध्यमिक शिक्षण संचालनालय |
११ | शाळांमध्ये प्रवेशाची अंतिम टप्पा प्रक्रिया | २२.०५.२०२५ ते ३१.०५.२०२५ | संबंधित शाळा |
१२ | प्रवेश प्रक्रियेबाबत अंतिम अहवाल तयार करणे व राज्यस्तरीय तपासणी | २२.०५.२०२५ ते ०४.०६.२०२५ | शिक्षण विभाग अधिकारी |
१३ | आर.टी.ई. अंतर्गत विशेष प्रवेश अर्ज स्वीकृती | ०९.०६.२०२५ | प्राथमिक व माध्यमिक शिक्षण संचालनालय |
१४ | अपिल व तक्रारींचे निवारण | १०.०६.२०२५ | संबंधित शिक्षण संस्था |
१५ | अंतिम प्रवेश यादी जाहीर करणे | ११.०६.२०२५ ते २५.०६.२०२५ | शिक्षण संचालनालय |
शेजारील शाळांची यादी पाहण्यासाठी येथे स्पर्श करा.