8th SCIENCE ONLINE TEST LESSON 9. Friction| घर्षण

प्रकरण 9: घर्षण

NMMS व इतर परीक्षेच्या तयारीसाठी इयत्ता आठवीच्या समाज विज्ञान या विषयाच्या तयारीसाठी योग्य सराव आवश्यक आहे.या पोस्टमध्ये प्राचीन भारताची संस्कृती आणि सिंधू-सरस्वती व वेदकालीन संस्कृती या पाठातील लक्षात ठेवायचे आवश्यक मुद्दे व पाठावर आधारित बहुपर्यायी ऑनलाईन सराव चाचणी उपलब्ध करू देत आहोत.विद्यार्थ्यांनी जास्तीत जात सराव करून याचा उपयोग करून घ्यावा.

कर्नाटक राज्य पाठ्यक्रमातील 8वीच्या समाज विज्ञान विषयातील घटकांवर आधारित ऑनलाईन सराव चाचणी विद्यार्थ्यांना NMMS व इतर परीक्षेच्या तयारीसाठी अधिक उपयुक्त आहेत.

प्रश्न सोप्या आणि आकर्षक पद्धतीने मांडलेले आहेत जेणेकरून विद्यार्थ्यांना आत्मविश्वास मिळेल आणि अभ्यासात रुची निर्माण होईल.प्रत्येक घटकावर आधारित बहुपर्यायी प्रश्न (MCQs)प्रश्नांचा समावेश आहे, ज्यामुळे विद्यार्थ्यांना परीक्षेची तयारी व्यवस्थित करता येते.

NMMS EXAM COMPLETE GUIDE – CLICK HERE

NMMS EXAM QUESTION PAPERS PDF – CLICK HERE

8TH CLASS TEXTBOOK SOLUTIONS ALL SUBJECTS – CLICK HERE

ही ऑनलाईन सराव चाचणी नियमितपणे सोडवून विद्यार्थ्यांनी आपल्याला अवघड वाटणाऱ्या घटकांचा अभ्यास करावा आणि त्यात सुधारणा करावी.तसेच शाळेत घेण्यात येणाऱ्या सत्र आणि वार्षिक परीक्षांसाठी ही ऑनलाईन सराव चाचणी खूप उपयुक्त ठरते.

NMMS पेपर-1- मानसिक क्षमता चाचणी:- (मानसिक क्षमता चाचणी -MAT)

या पेपरमध्ये 90 बहुपर्यायी प्रश्न असतील.प्रत्येक प्रश्नाला एक गुण याप्रमाणे 90 गुण असतील.या प्रश्नपत्रिकेत विद्यार्थ्यांच्या तर्क,विश्लेषण,संश्लेषण इत्यादी क्षमता मोजता येतील असे प्रश्न असतील.

NMMS पेपर-2- Scholastic Aptitude Test -SAT

या पेपरमध्ये 90 गुणांसाठी एकूण ९० बहुपर्यायी प्रश्न असतील. यापैकी 35 प्रश्न विज्ञान (भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र आणि जीवशास्त्र),35 प्रश्न समाज विज्ञान (इतिहास, भूगोल, राज्यशास्त्र, अर्थशास्त्र, समाजशास्त्र आणि व्यवसाय अभ्यास) आणि 20 प्रश्न गणित विषयाचे असतील.

इयत्ता – आठवी

विषय – विज्ञान 

माध्यम – मराठी 

भाग – 1

स्वाध्याय 

8.जोर आणि दाब

8.Force and Pressure

पाठातील महत्वाचे अंश –

प्रकरण 9: घर्षण (Friction) – महत्त्वाचे मुद्दे

घर्षण म्हणजे काय?

1. घर्षण बलाची व्याख्या: सरकणाऱ्या पदार्थाच्या गतीला विरोध करणारे बल म्हणजे घर्षण बल.
2. पृष्ठभागावर होणारा परिणाम: संपर्कात येणाऱ्या दोन पृष्ठभागांमधील असमानता (चढउतार) घर्षण निर्माण करते.
3. घर्षणाचे दिशा: लावलेल्या बलाच्या विरुद्ध दिशेने कार्य करते.

घर्षणाचे प्रकार आणि परिणाम

1. गतीहीन घर्षण: वस्तू सरकवण्याच्या सुरुवातीस लागणारे बल जास्त असते.
2. गतीमान घर्षण: गतीमान वस्तूस चालू ठेवण्यासाठी लागणारे बल तुलनेने कमी असते.
3. घर्षणाचे फायदे:
   • चालताना घसरत नाही.
   • वाहनांच्या चाकांना पकड निर्माण होते.
   • पेन, पेन्सिल, खडूने लिहिण्यास मदत होते.
   • वस्तू पकडणे सुलभ होते.
4. घर्षणाचे तोटे:
   • उपकरणे झिजतात (जसे, बुटांचे सोल, स्क्रू).
   • उष्णता निर्माण होते, ज्यामुळे उर्जा वाया जाते.

घर्षणावर परिणाम करणारे घटक

1. पृष्ठभागाचा गुळगुळीतपणा:
   • गुळगुळीत पृष्ठभागावर घर्षण कमी.
   • खडबडीत पृष्ठभागावर घर्षण जास्त.
2. पृष्ठभागावर दाब:
   • दाब वाढल्यास घर्षण वाढते.
3. सामग्रीचा प्रकार:
   • वेगवेगळ्या सामग्रींमध्ये घर्षणाचे प्रमाण बदलते.

घर्षण कसे कमी किंवा वाढवावे?

1. घर्षण कमी करण्याचे मार्ग:
   • गुळगुळीत आणि तेलकट पृष्ठभाग वापरणे.
   • साखळी किंवा चाकांमध्ये स्नेहक (lubricants) लावणे.
   • बॉल बेअरिंगचा वापर.
2. घर्षण वाढविण्याचे मार्ग:
   • बुटाच्या तळाशी खाचा पाडणे.
   • वाहनांमध्ये ब्रेक पॅड्सचा वापर.
   • खडबडीत पृष्ठभागांचा उपयोग.

घर्षणामुळे होणारे परिणाम

1. उष्णतेची निर्मिती:
   • हात घासल्यास उष्णता निर्माण होते.
   • मिक्सर, आगकाडी, मशीन यांमधून उष्णता निर्माण होते.
2. उर्जा वाया जाणे:
   • यंत्रसामग्रीतील उष्णता निर्माण उर्जेचा अपव्यय करते.

महत्त्वाचे निरीक्षणे

1. ओल्या आणि गुळगुळीत पृष्ठभागांवर घसरत आहोत कारण घर्षण कमी असते.
2. जड वस्तू हलवताना गतीहीन घर्षण जास्त अनुभवले जाते.
3. पृष्ठभाग गुळगुळीत केल्यास वस्तू लवकर सरकतात.

ऑनलाईन सराव चाचणी

• घर्षण जीवनासाठी आवश्यक आहे परंतु योग्य संतुलन राखणे महत्त्वाचे आहे.
• काहीवेळा घर्षण फायदेशीर असते, तर कधी कधी घर्षण कमी करणे आवश्यक असते.