नवीन कर प्रणालीतील उत्पन्नकर सवलती/कपाती
- नवीन कर प्रणाली अंतर्गत उपलब्ध असलेल्या उत्पन्नकर सवलती आणि कपातींबाबत बऱ्याच शंका प्राप्त झाल्या आहेत.
- नवीन कर प्रणाली ही डीफॉल्ट कर प्रणाली आहे, मात्र करदात्यांना जुनी कर प्रणाली निवडण्याचा पर्याय उपलब्ध आहे.
- नवीन कर प्रणाली:
2020 च्या अर्थसंकल्पात नवीन कर प्रणाली लागू करण्यात आली, जिथे कर स्लॅब्समध्ये बदल करण्यात आले आणि करदात्यांना सवलतीच्या कर दरांचा पर्याय देण्यात आला. मात्र, नवीन प्रणाली निवडणाऱ्या करदात्यांना काही सवलती व कपाती (जसे HRA, LTA, 80C, 80D इत्यादी) घेता येत नाहीत.
नवीन कर प्रणालीची प्रमुख वैशिष्ट्ये पुढीलप्रमाणे आहेत:- (a) जास्त कर सवलतीची मर्यादा:
नवीन कर प्रणाली अंतर्गत ₹7 लाखांपर्यंतच्या उत्पन्नावर पूर्ण कर सवलत मिळते, तर जुन्या कर प्रणालीत ही मर्यादा ₹5 लाख आहे. याचा अर्थ, नवीन प्रणाली अंतर्गत ₹7 लाखांपर्यंत उत्पन्न असलेल्या व्यक्तींना कोणताही कर भरावा लागणार नाही. - (b) सरलीकृत कर स्लॅब्स:
- नवीन टॅक्स स्लॅब (FY 2024-25)
- ₹0-₹3,00,000: टॅक्स नाही
- ₹3,00,001-₹7,00,000: 5%
- ₹7,00,001-₹10,00,000: 10%
- ₹10,00,001-₹12,00,000: 15%
- ₹12,00,001-₹15,00,000: 20%
- ₹15,00,000 पेक्षा अधिक: 30%
- (a) जास्त कर सवलतीची मर्यादा:
- (c) वेतन उत्पन्न:
₹50,000/- ची स्टँडर्ड डिडक्शन, जी फक्त जुन्या प्रणालीसाठी उपलब्ध होती, ती आता नवीन कर प्रणालीसाठीही लागू करण्यात आली आहे. 2024-25 आर्थिक वर्षासाठी ही रक्कम ₹75,000/- करण्यात आली आहे. - d) फॅमिली पेंशन:
फॅमिली पेंशन घेणाऱ्या व्यक्तींना ₹15,000/- किंवा 1/3 पेंशन (जे कमी असेल) वजावट मिळते. नवीन प्रणाली अंतर्गत ही मर्यादा ₹25,000/- करण्यात आली आहे (2024-25 पासून लागू). - (e) उच्च उत्पन्न असलेल्या व्यक्तींना कमी अधिभार (Surcharge):
₹5 कोटींपेक्षा जास्त उत्पन्नावर लावला जाणारा अधिभार 37% वरून 25% केला आहे. (f) सुट्टी रोखीत घेतल्याची सवलत:
बिगर-सरकारी कर्मचाऱ्यांसाठी सुट्टी रोखीत घेण्याची सवलत ₹3 लाखांवरून ₹25 लाख करण्यात आली आहे. - जुनी कर प्रणाली: नवीन प्रणाली लागू होण्यापूर्वी अस्तित्वात असलेली जुनी कर प्रणाली 70 पेक्षा जास्त सवलती आणि कपातींचा समावेश करते, जसे HRA आणि LTA. यामुळे करदात्याचे कर कमी होतात.
सर्वात लोकप्रिय कपात म्हणजे कलम 80C, ज्यामुळे ₹1.5 लाखांपर्यंत करपात्र उत्पन्न कमी करता येते. करदात्यांना जुन्या आणि नवीन कर प्रणालींपैकी निवडीचा पर्याय आहे. - नवीन कर प्रणालीत उपलब्ध सवलती:
(a) कार्यालयीन कामकाजासाठी देण्यात येणारा प्रवास भत्ता.
(b) प्रवास/टूर/बदलीसाठी दिला जाणारा कोणताही भत्ता.
(c) दिव्यांग कर्मचाऱ्यांसाठी वाहतूक भत्ता (₹3,200/- प्रतिमहिना पर्यंत).
(d) कामाच्या ठिकाणाहून दूर असताना होणाऱ्या खर्चासाठी मिळणारा दैनंदिन भत्ता.
(e) गणवेश खरेदी किंवा देखभाल खर्चासाठी दिला जाणारा कोणताही भत्ता.
(f) सुट्टी रोखीकरण (Leave Encashment) (कलम 10(10AA) अंतर्गत)
(g) ग्रॅच्युइटी (कलम 10(10) अंतर्गत)
(h) AFPP/DSOP फंडवरील व्याज आणि अंतिम पेमेंट (कलम 10(11) अंतर्गत).
(j) जीवन विमा पॉलिसीवर मिळणारी रक्कम (कलम 10(10D) अंतर्गत).
(k) पेन्शनचे एकरकमी भरणे (कलम 10(10A) अंतर्गत).
(l) मान्यताप्राप्त भविष्य निर्वाह निधीवरील व्याज आणि पैसे काढणे (कलम 10(12) अंतर्गत).
(m) फॅमिली पेन्शनवरील स्टँडर्ड कपात (कलम 57(IIA) अंतर्गत).
(n) अग्निवीर कॉर्पस फंडामध्ये ठेवलेल्या ठेवींवरील कपात (कलम 80CCH(2) अंतर्गत).
(o) कर्मचाऱ्यांच्या NPS खात्यांमध्ये नियोक्त्याच्या (Employer’s) योगदानावरील कपात (कलम 80CCD(2) अंतर्गत).
नवीन कर प्रणालीमध्ये खालील सवलतींना परवानगी नाही. जुन्या कर प्रणालीतील सूट/कपात नवीन कर प्रणालीमध्ये अनुमत नाहीत:-
(a) कपाती (डिडक्शन) – अध्याय VIA अंतर्गत: कलम 80C, 80CCC, 80CCD, 80DDB, 80EE, 80EEA, 80G, 80IA इत्यादी अंतर्गत कपाती (₹1.5 लाखांची जास्तीत जास्त मर्यादा).
(b) कलम 10(14) अंतर्गत भत्ते:
मुलांच्या शिक्षणाचा भत्ता (CEA).
वसतिगृह खर्च भत्ता.
वाहतूक भत्ता.
विशेष प्रतिपूरक भत्ता (जसे की फील्ड एरिया अलाऊंस).
काउंटर इन्सर्जन्सी भत्ता.
उच्च उंची भत्ता.
बेट ड्युटी भत्ता.
(c) कलम 32AD अंतर्गत कपात: व्यवसाय आणि व्यावसायिकांना उत्पन्न निर्माण करण्यासाठी वापरल्या जाणाऱ्या मालमत्तेवरील झिज-तूट कपात. (कलम 33AB, 33ABA, 35AD, 35CCC).
(d) गृहभाडे भत्ता (HRA) – कलम 10(13A).
(e) सुट्टी प्रवास भत्ता (LTA) – कलम 10(5).
(f) मनोरंजन भत्ता आणि रोजगार/व्यवसाय कर.
(g) गृहकर्जावरील व्याज – कलम 24(b).
(h) वैज्ञानिक संशोधनासाठी देणगी किंवा खर्च.
(j) झीज (डिप्रिसिएशन) – कलम 32(iia).
(c) कलम 32AD अंतर्गत कपात: व्यवसाय आणि व्यावसायिकांना उत्पन्न निर्माण करण्यासाठी वापरल्या जाणाऱ्या मालमत्तेवरील झिज-तूट कपात. (कलम 33AB, 33ABA, 35AD, 35CCC).
(d) गृहभाडे भत्ता (HRA) – कलम 10(13A).
(e) सुट्टी प्रवास भत्ता (LTA) – कलम 10(5).
(f) मनोरंजन भत्ता आणि रोजगार/व्यवसाय कर.
(g) गृहकर्जावरील व्याज – कलम 24(b).
(h) वैज्ञानिक संशोधनासाठी देणगी किंवा खर्च.
(j) झीज (डिप्रिसिएशन) – कलम 32(iia).
जुनी कर प्रणाली व नवीन कर प्रणाली यांची तुलना
Comparison between the deductions and exemptions available under the new and old tax regimes are as under:
जुनी आणि नवीन कर प्रणाली अंतर्गत उपलब्ध कपात व सवलतींची खालीलप्रमाणे तुलना केली आहे:
| Ser No | Particulars (तपशील) | Old Tax Regime (जुनी कर प्रणाली) | New Tax Regime (नवीन कर प्रणाली) |
| a | Income level for rebate eligibility (सवलतीसाठी उत्पन्न पातळी पात्रता) | ₹5 lakh | ₹7 lakh |
| b | Standard Deduction (मानक कपात) | ₹50,000/- | ₹75,000/- |
| c | Effective Tax-Free Salary Income (करमुक्त पगार उत्पन्न) | ₹5.5 lakh | ₹7.5 lakh |
| d | Rebate u/s 87A (कलम 87A अंतर्गत सवलत) | ₹12,500/- | ₹25,000/- |
| e | HRA Exemption (घरभाडे भत्ता सवलत) | ✓ | X |
| f | Leave Travel Allowance (LTA) (सुट्टी प्रवास भत्ता) | ✓ | X |
| g | Other allowances including food allowance of ₹50/meal (इतर भत्ते) | ✓ | X |
| h | Standard Deduction (मानक कपात) | ✓ | ✓ |
| j | Entertainment Allowance and Professional Tax (मनोरंजन भत्ता व व्यवसाय कर) | ✓ | X |
| k | Perquisites for official purposes (अधिकृत कामासाठी भत्ते) | ✓ | ✓ |
| l | Interest on Home Loan u/s 24b: Self-occupied or vacant property (गृहकर्जावरील व्याज: स्वतःच्या मालकीचे किंवा रिक्त मालमत्ता) | ✓ | X |
| m | Interest on Home Loan u/s 24b: Let-out property (भाडेतत्त्वावर दिलेल्या मालमत्तेवरील गृहकर्जावरील व्याज) | ✓ | ✓ |
| n | Deduction u/s 80C (EPF/ LIC/ ELSS/ PPF/ FD/ Children’s tuition fee etc) (कलम 80C अंतर्गत कपात) | ✓ | X |
| o | Employee’s (own) contribution to NPS (कर्मचाऱ्यांचे स्वतःचे NPS मध्ये योगदान) | ✓ | X |
| p | Employer’s contribution to NPS (नियोक्त्याचे NPS मध्ये योगदान) | ✓ | ✓ |
| q | Medical insurance premium – 80D (वैद्यकीय विमा हप्ता – 80D) | ✓ | X |
| r | Disabled Individual – 80U (अपंग व्यक्ती – 80U) | ✓ | X |
| s | Interest on education loan – 80E (शिक्षण कर्जावरील व्याज – 80E) | ✓ | X |
| t | Interest on Electric vehicle loan – 80EEB (इलेक्ट्रिक वाहन कर्जावरील व्याज – 80EEB) | ✓ | X |
| u | Donation to Political party/ trust etc – 80G (राजकीय पक्ष किंवा ट्रस्टला देणगी – 80G) | ✓ | X |
| v | Savings Bank Interest u/s 80TTA and 80TTB (बचत बँक व्याज – 80TTA व 80TTB) | ✓ | X |
| w | Other Chapter VI-A deductions (incl Secs 80C, 80CCD, 80D, 80E, 80EE, 80G, 80U, 80TTA, 80TTB) (इतर VI-A मधील कपात) | ✓ | X |
| x | All contributions to Agniveer Corpus Fund – 80CCH (अग्निवीर कॉर्पस फंडमध्ये योगदान – 80CCH) | ✓ | ✓ |
| y | Deduction on Family Pension Income (कुटुंब पेन्शन उत्पन्नावरील कपात) | ✓ | ✓ |
| z | Gifts upto ₹50,000 (₹50,000 पर्यंतच्या भेटवस्तू) | ✓ | ✓ |
| aa | Exemption on voluntary retirement 10(10C) (स्वेच्छानिवृत्तीवरील सूट – 10(10C)) | ✓ | ✓ |
| ab | Exemption on gratuity u/s 10(10) (ग्रॅज्युइटीवरील सूट – 10(10)) | ✓ | ✓ |
| ac | Exemption on Leave encashment u/s 10(10AA) (सुट्टी भत्ता रोखीकरणावरील सूट – 10(10AA)) | ✓ | ✓ |
| ad | Daily Allowance (दैनंदिन भत्ता) | ✓ | ✓ |
| ae | Conveyance Allowance (वाहतूक भत्ता) | ✓ | ✓ |
| af | Tpt Allowance for a specially-abled person (विशेष सक्षम व्यक्तीसाठी वाहतूक भत्ता) | ✓ | ✓ |
सूचना (Disclaimer):
(a) एकूण कपाती ₹3.75 लाखांपेक्षा जास्त असतील तर जुनी कर प्रणाली फायदेशीर ठरेल.
(b) एकूण कपाती ₹1.5 लाखांपेक्षा कमी असतील तर नवीन कर प्रणाली फायदेशीर ठरेल.
(c) एकूण कपाती ₹1.5 लाख ते ₹3.75 लाखांदरम्यान असतील, तर निवड एकूण सकल उत्पन्नावर अवलंबून असेल.
(d) कर प्रणाली निवडण्यापूर्वी सार्वजनिक डोमेनमधील आयकर कॅल्क्युलेटरचा वापर करावा.
