7वी समाज विज्ञान
25.संयुक्त राष्ट्रसंघ
इयत्ता – सातवी
विषय – समाज विज्ञान
माध्यम – मराठी
अभ्यासक्रम – 2024 सुधारित
विषय – स्वाध्याय
25.संयुक्त राष्ट्रसंघ
I. रिकाम्या जागा भरा :
- संयुक्त राष्ट्रांचे मुख्यालय न्यूयॉर्क शहरात आहे.
- जागतिक शांतता आणि सुरक्षितता राखणे हे राष्ट्रसंघाच्या सुरक्षा मंडळ या शाखेचे कार्य आहे.
- सुरक्षा मंडळामध्ये १५ सदस्य असतात.
- आंतरराष्ट्रीय न्यायालय नेदरलँडमधील हेग या शहरात आहे.
II. एका शब्दात अथवा वाक्यात उत्तरे द्या :
1. संयुक्त राष्ट्र संघ केव्हा सुरू झाला ?
उत्तर – २४ ऑक्टोबर १९४५
2. संयुक्त राष्ट्राच्या स्थापनेचे मुख्य कारण कोणते ?
उत्तर – दुसऱ्या महायुद्धानंतर शांतता राखणे.
3. ‘जागतिक संसद’ असे कोणास म्हणतात ?
उत्तर – संयुक्त राष्ट्र महासभा.
4. सुरक्षा मंडळातील कायम सदस्य राष्ट्रे कोणती ?
उत्तर – अमेरिका, रशिया, चीन, फ्रान्स, ब्रिटन.
5. संयुक्त राष्ट्राला सेवा देणाऱ्या दोन महान भारतीयांची नावे सांगा.
उत्तर – विजयलक्ष्मी पंडित, शांतिनाथ पिल्लई.
6. संयुक्त राष्ट्राच्या मानव हक्क घोषणेसाठी हाती घेतलेले एक कारण कोणते ?
उत्तर – मानव अधिकारांचे उल्लंघन थांबवणे.
III. दोन किंवा तीन वाक्यात उत्तरे द्या :
1. संयुक्त राष्ट्राचे मुख्य उद्देश कोणते ?
उत्तर – जागतिक शांतता राखणे, देशांमधील सहकार्य वाढवणे, मानव हक्कांचे रक्षण करणे.
2. संयुक्त राष्ट्र सुरक्षा मंडळाच्या कार्याचे वर्णन करा.
उत्तर – युद्ध थांबवणे, शांतता राखणे, आर्थिक व लष्करी निर्बंध लावणे.
3. संयुक्त राष्ट्रांच्या चार कामगिरीची यादी करा.
उत्तर – शांतता करार, निर्वासितांना मदत, पर्यावरण संरक्षण, मानव हक्कांची जपणूक.
4. संयुक्त राष्ट्रांच्या विशेष सेवासंस्थाची नांवे लिहा.
उत्तर – WHO (जागतिक आरोग्य संघटना),
UNICEF (बाल अधिकार संस्था),
UNESCO (शैक्षणिक, वैज्ञानिक व सांस्कृतिक संघटना).
5. ‘व्हेटो’ म्हणजे काय?
उत्तर – सुरक्षा मंडळातील कायम सदस्यांचे विशेष अधिकार, ज्याद्वारे ते कोणताही ठराव रोखू शकतात.
6. संयुक्त राष्ट्रांच्या अधिकारांच्या दोन मर्यादा लिहा.
उत्तर – सर्व राष्ट्रांचे सहकार्य मिळणे कठीण, कायम सदस्यांचा व्हेटो अधिकार.
