इयत्ता – दहावी
विषय – समाज विज्ञान
घटक – 1
युरोपियनांचे भारतात आगमन
हे तुम्हाला माहित असू दे :
■1600 : ब्रिटीश ईस्ट इंडिया कंपनीची इंग्लंड येथे स्थापना.
■1602 : युनायटेड ईस्ट इंडिया कंपनीची ‘नेदरलँड’ येथे स्थापना.
■1619 : मोंगल सम्राट जहांगीर याने ईस्ट इंडिया कंपनीला पश्चिम किनारपट्टीवरील सुरत आणि पूर्व किनारपट्टीवरील हुगळी येथे व्यापारासाठी परवानगी दिली.
■1639 : इंग्रजांनी मद्रास येथे आपली पहिली वखार स्थापन केली.
■1664 : फ्रान्समध्ये फ्रेंच ईस्ट इंडिया कंपनीची स्थापना झाली.
■ ‘दिवाणी हक्क’ म्हणजे जमीन महसूल वसूल करण्याचा हक्क.
■ दस्तक : कोणताही कर न आकारता वस्तूंची आयात व निर्यात करणे; तसेच वस्तूंची ने आण करण्यास दिलेले परवानापत्र.
■ प्लासीची लढाई (1757) :
बंगालचा नबाब अलिवर्दीखान याचा 1756 मध्ये मृत्यू झाला. त्याच्यानंतर त्याचा नातू सिराजउद्दौला हा सत्तेवर आला. सिराजउद्दौला हा तरूण नबाब होता. सिराजउद्दौला व ब्रिटीश यांच्यामध्ये 1757 मध्ये इतिहास प्रसिद्ध अशी प्लासीची लढाई झाली.
■ ‘वखारी’ म्हणजे व्यापारीमाल, धान्याची कोठारे (गोदामे) असून संरक्षणासाठी त्याच्या भोवताली तटबंदी बांधलेली असे.
