विराम चिन्हे

अ.क्र.

चिन्हाचे
नाव

चिन्ह

केव्हा
वापरतात

1

पूर्णविराम

.

• वाक्य पूर्ण झाल्यावर
• शब्दांचा संक्षेप दाखविण्यासाठी अक्षरांपूढे

उदा.

1.   
माझे जेवण झाले.

2.   
मा.क.(मोहनदास करमचंद)

2

अर्धविराम

;

• दोन
  छोटी वाक्य उभयान्वयी अव्ययाने जोडताना

उदा.

1.   
विजय हुशार आहे; पण तो अभ्यास करत नाही.

3

स्वल्पविराम

‘

• एकाच जातीचे अनेक शब्द लागोपाठ आल्यास
• संबोधन (हाक मारणे) दर्शवितांना.

उदा.

1.   
माझ्याकडे इतिहास, भूगोल, गणित, विज्ञान या सर्व विषयांचे पुस्तके आहेत.

2.   
राम, इकडे ये.

4

अपूर्णविराम
(उपपुर्णविराम)

,

• वाक्याच्या शेवटी तपशील घावयाचा असल्यास.

उदा.

1.   
पुढील क्रमांकाचे विधार्थी उत्तीर्ण झाले: 5,7,9,12,15,18

5

प्रश्नचिन्ह

?

• प्रश्नार्थक वाक्याच्या शेवटी.

उदा.

1.   
तुझे नाव काय?

2.   
तू कोठून आलास?

6

उद्गारवाचक

!

• उत्कट भावना व्यक्त करताना ती दाखविणार्‍या
  शब्दाच्या शेवटी.

उदा.

1.   
बापरे! केवडा मोठा साप!

2.   
आहाहा! किती सुरेख देखावा.

7

अवतरणचिन्ह

” ”     ‘ ‘

• दुहेरी
  अवतरणचिन्ह बोलणार्‍याला तोंडाचे शब्द दाखवण्याकरिता.
• एकेरी
  अवतरणचिन्ह एखाधा शब्दावर जोर लावायचा असल्यास.
• दुसर्‍याचे
  मत अप्रत्येक्षपणे सांगतांना.

उदा.

1.   
तो म्हणाला, “मी घरी येईन.”

2.   
मराठी भाषेची लिपी ‘देवनागरी’ आहे.

8.

संयोगचिन्ह

—

• दोन
  शब्द जोडतांना.
• ओळीच्या
  शेवटी शब्द अपुरा राहिल्यास,

उदा.

1.   
प्रेम-विवाह

2.   
क्रिडा-संकुल

9

अपसरण चिन्ह
(डॅश) (स्पष्टीकरण चिन्ह)

–

• बोलतांना
  विचारमाला तुटल्यास.
• स्पष्टीकरण
  लावयाचे असल्यास.

10

विकल्प चिन्ह

/

• एखाद्या शब्दासाठी असलेला पर्याय दाखविण्यासाठी दोन शब्दांमध्ये हे चिन्ह
  वापरतात.

उदा.

1.   
मी रेल्वेने/बसने जाईन.