डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर महापरिनिर्वाण दिन छोटी भाषणे
भाषण 1: डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचे जीवनकार्य
आदरणीय व्यासपीठ,व्यासपीठावरील मान्यवर व माझ्या बालमित्रांनो,
आज आपण एका महामानवाचा महापरिनिर्वाण दिवस साजरा करत आहोत. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर हे केवळ भारताच्या संविधानाचे शिल्पकार नव्हते, तर ते एका सामाजिक क्रांतीचे प्रणेते होते. त्यांनी अस्पृश्यतेविरुद्ध लढा दिला, समाजातील शेवटच्या माणसाला न्याय मिळवून दिला, आणि शिक्षण हे समाजाच्या उद्धाराचे साधन आहे हे शिकवले. बाबासाहेबांचे विचार आणि तत्वे आपण आपल्या जीवनात रुजवली, तरच त्यांना खरी आदरांजली ठरेल.
भाषण 2: संविधान निर्माणात आंबेडकरांचे योगदान
आदरणीय व्यासपीठ,व्यासपीठावरील मान्यवर व माझ्या बालमित्रांनो,
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी 26 नोव्हेंबर 1949 रोजी भारताला संविधान प्रदान केले. त्यांनी जातीय, धार्मिक, आणि लिंगभेदावर मात करत सर्वांसाठी समान न्यायाची ग्वाही दिली. त्यांच्या दूरदृष्टीमुळे भारताला जगातील सर्वात मोठ्या लोकशाहीचा दर्जा मिळाला. संविधानातील ‘समता, स्वातंत्र्य आणि बंधुता’ या तत्त्वांना अनुसरून आपण समाजात सकारात्मक बदल घडवायला हवा.
भाषण 3: शिक्षणाचे महत्त्व
आदरणीय व्यासपीठ,व्यासपीठावरील मान्यवर व माझ्या बालमित्रांनो,
बाबासाहेब आंबेडकर म्हणायचे, “शिका, संघटित व्हा, संघर्ष करा.” त्यांनी शिक्षणाला समाजाच्या प्रगतीसाठी सर्वात मोठे शस्त्र मानले. बाबासाहेब स्वतः कठीण परिस्थितीतून शिकून पुढे आले. त्यांनी आपल्या समाजाला शिक्षणाचे महत्त्व समजावले. आपणही शिक्षणाच्या माध्यमातून पुढे जाऊन बाबासाहेबांचे स्वप्न साकार करू या.
भाषण 4: बाबासाहेबांचे सामाजिक न्यायाचे स्वप्न
आदरणीय व्यासपीठ,व्यासपीठावरील मान्यवर व माझ्या बालमित्रांनो,
डॉ. आंबेडकर यांनी सामाजिक न्यायासाठी अविरत संघर्ष केला. अस्पृश्यता, जातिभेद, आणि सामाजिक अन्याय या विरुद्ध त्यांचा लढा होता. त्यांनी दिलेला संदेश आजही आपल्याला प्रेरणा देतो. आपण बाबासाहेबांच्या आदर्शांवर चालून समाजातील प्रत्येकाला समानतेचा हक्क मिळवून दिला पाहिजे.
भाषण 5: आंबेडकर आणि बौद्ध धम्म
आदरणीय व्यासपीठ,व्यासपीठावरील मान्यवर व माझ्या बालमित्रांनो,
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी बौद्ध धम्म स्वीकारला कारण त्यांनी समानतेच्या मूल्यांना महत्त्व दिले. बौद्ध धम्माने त्यांना मानवतावादाचा खरा मार्ग दाखवला. ‘बहुजन हिताय, बहुजन सुखाय’ ही त्यांची शिकवण आहे. आपण बौद्ध धम्माचे तत्वज्ञान स्वीकारून मानवतावाद, करुणा आणि समानतेचा संदेश समाजात पसरवायला हवा.
भाषण 6: डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर – एक जीवनप्रवास
आदरणीय व्यासपीठ,व्यासपीठावरील मान्यवर व माझ्या बालमित्रांनो,
आज आपण एका महामानवाचा महापरिनिर्वाण दिन साजरा करत आहोत. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचे जीवन म्हणजे संघर्ष, कर्तृत्व आणि यशाचा उत्तुंग प्रवास आहे. महार समाजात जन्म घेतलेल्या बाबासाहेबांनी सामाजिक भेदभाव आणि जातिव्यवस्थेचा प्रतिकार करत शिक्षणाच्या बळावर आपले स्थान निर्माण केले.
ते फक्त भारताच्या संविधानाचे शिल्पकार नव्हते, तर ते शिक्षणतज्ञ, अर्थतज्ञ, आणि मानवतावादी विचारवंत होते. त्यांनी समाजाच्या तळागाळातील लोकांना न्याय मिळवून देण्यासाठी आयुष्यभर झगडले. त्यांचे विचार आजही आपण सर्वांना प्रेरणा देतात. त्यांचे जीवन आपल्याला शिकवते की प्रयत्न आणि जिद्द यांच्यामुळे कोणतीही गोष्ट अशक्य नाही.
भाषण 7: भारताच्या संविधानाचे शिल्पकार
आदरणीय व्यासपीठ,व्यासपीठावरील मान्यवर व माझ्या बालमित्रांनो,
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचे सर्वात मोठे योगदान म्हणजे भारताचे संविधान. त्यांनी 2 वर्षे 11 महिने आणि 18 दिवस अहोरात्र मेहनत करून संविधान तयार केले. या संविधानाने सामाजिक, आर्थिक आणि धार्मिक समानतेचा संदेश दिला.
बाबासाहेब म्हणत, “समाजातील शेवटच्या माणसाला न्याय मिळाला नाही तर प्रगती अपूर्ण आहे.” त्यांनी संविधानात सर्व नागरिकांना समान अधिकार दिले. आज आपण त्यांच्या मेहनतीमुळे स्वातंत्र्य, समता, आणि बंधुतेच्या तत्त्वावर आधारित जीवन जगतो. त्यामुळे संविधानाचे संरक्षण करणे ही आपली जबाबदारी आहे.
भाषण 8: शिक्षणाचा महत्त्वाचा संदेश
आदरणीय व्यासपीठ,व्यासपीठावरील मान्यवर व माझ्या बालमित्रांनो,
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी समाजाला शिक्षणाचे महत्त्व समजावले. ते म्हणत, “शिका, संघटित व्हा, संघर्ष करा.” शिक्षण हीच समाज सुधारण्यासाठीची खरी ताकद आहे, असे त्यांचे मत होते.
त्यांनी स्वतः विपरीत परिस्थितीत शिक्षण घेतले आणि अनेक पदवी मिळवल्या. बाबासाहेबांनी महिलांना, गरीबांना, आणि दलितांना शिक्षणाच्या मुख्य प्रवाहात आणण्यासाठी भरीव प्रयत्न केले. आपणही त्यांच्या आदर्शांचा अवलंब करून शिक्षणाला प्राधान्य दिले पाहिजे. शिक्षण हेच खरं परिवर्तनाचं साधन आहे.
भाषण 9: सामाजिक न्यायासाठी लढा
आदरणीय व्यासपीठ,व्यासपीठावरील मान्यवर व माझ्या बालमित्रांनो,
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी आपल्या आयुष्यातील प्रत्येक क्षण सामाजिक न्यायासाठी समर्पित केला. त्यांनी अस्पृश्यतेविरुद्ध प्रखर लढा दिला. महाडचा चवदार तळे सत्याग्रह, कालाराम मंदिर प्रवेश आंदोलन, आणि पूना करार या सर्व प्रसंगांनी ते सामाजिक क्रांतीचे प्रतीक बनले.
बाबासाहेबांचा संदेश स्पष्ट होता – समानतेशिवाय प्रगती शक्य नाही. आजही समाजातील विषमता संपलेली नाही. त्यांच्या विचारांवर चालून आपण समाजात समानता, बंधुता, आणि न्याय निर्माण केला पाहिजे.
भाषण 10: बौद्ध धम्माचा स्वीकार
आदरणीय व्यासपीठ,व्यासपीठावरील मान्यवर व माझ्या बालमित्रांनो,
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी 14 ऑक्टोबर 1956 रोजी बौद्ध धम्म स्वीकारला आणि समाजाला मानवतावादाचा मार्ग दाखवला. ते म्हणाले की, “मी हिंदू म्हणून जन्मलो, पण हिंदू म्हणून मरणार नाही.”
बाबासाहेबांनी बौद्ध धम्मात ‘समता, स्वतंत्रता आणि बंधुता’ या तत्त्वांचा पाया पाहिला. त्यांनी लाखो लोकांना बौद्ध धर्माचा मार्ग दाखवला, ज्यामुळे त्यांना आपले स्वाभिमान आणि अधिकार प्राप्त झाले. आज आपण त्यांच्या विचारांवर चालून समाजातील तणाव आणि भेदभाव दूर करून एक नवीन समाज घडवला पाहिजे.
समारोप –
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर हे महामानव होते. त्यांचे विचार आणि योगदान अमूल्य आहे. आज महापरिनिर्वाण दिनाच्या निमित्ताने आपण त्यांच्या शिकवणुकीचे पालन करणे आणि त्यांचे स्वप्न पूर्ण करणे हीच खरी श्रद्धांजली ठरेल.