सेतूबंध म्हणजे काय?
सद्या शिकण्यास आवश्यक अध्ययनांश किंवा अध्ययन निष्पत्तीस संबंधीत पूरक अध्ययन सामर्थ्य किंवा अध्ययनांश जोडणे.मुलांची शिकण्याची पातळी, त्यांची क्षमता ओळखणे आणि त्यांना पुढील शिक्षणासाठी तयार करणे हा एक क्रियाकलाप आहे. थोडक्यात मुलांनी जे शिकले आहे आणि जे शिकत आहेत त्यात परस्परसंबंध निर्माण करणे म्हणजे सेतुबंध म्हणता येईल.
सेतुबंध कधी करता येईल?
शैक्षणिक वर्षाच्या सुरुवातीला कौशल्ये वाढवण्यासाठी सेतुबंध –
शैक्षणिक वर्षाच्या सुरूवातीला दीर्घ सुट्टीतून शाळेत परत आलेल्या विद्यार्थ्यामध्ये पूर्वी आत्मसात केलेली कौशल्ये किती अवघड आहेत?कोणती कौशल्ये आत्मसात केलेली नाहीत? पुढील अध्ययनांशास पूरक सामर्थ्ये कोणकोणती?
हे सर्व लक्षात घेऊन या आधी आत्मसात केलेल्या क्षमतांना पुढे आत्मसात करण्यास आवश्यक असलेल्या क्षमतांमध्ये विलीन करण्याची प्रक्रिया शैक्षणिक वर्षाच्या सुरुवातीची प्रक्रिया म्हणजे सेतुबंध.
सेतुबंध का करावा? (Importance of bridge course)
जसे आपण सर्व जाणतो की कोणतेही अध्ययन एकसमान नसते.जरी पाठ्यपुस्तक,वर्ग,शिकवण्याची पद्धत आणि शिक्षक एकच असले तरी वेगवेगळ्या कारणांमुळे शिकणे सारखे नसते.शक्य तितक्या समान शिक्षणाची निर्मिती करणे हे शिक्षणाचे ध्येय आहे.तर मग एकसमान शिक्षण निर्माण करण्यासाठी काय केले पाहिजे? कोण कोणत्या गतीने शिकू शकेल?कोण शिकण्यात मागे आहे?ते का मागे पडत आहेत? कसे आणि किती मागे?अशा प्रश्नांची उत्तरे शोधावी लागतील.वर्षाच्या सुरुवातीला अनेक समस्या असतात ज्या लहान चाचणी, घटक चाचणी,तोंडी प्रश्न, विद्यार्थ्यांच्या मनोवृत्तीचे निरीक्षण अशा उपायांनी ओळखता येतात.
मुलांनी उन्हाळ्याच्या सुट्ट्या मजेत घालवल्या आणि शाळेत आली.मुले जसजसे नवीन शिकतात तसतसे जुने विसरतात. ही एक मानसशास्त्रीय वस्तुस्थिती आहे. ही एक मानसशास्त्रीय वस्तुस्थिती आहे.मुले जे काही शिकतात ते सर्व त्यांच्या लक्षात राहत नाही. मुलांनी जे शिकले,विसरले आणि जे उरते ते शिक्षण असे आपण समजून घेतले पाहिजे.अशावेळी पूर्वी शिकलेला विषय आणि आता शिकायचा विषय यांचा परस्परसंबंध निर्माण करावा लागतो.सेतुबंधासारख्या प्रक्रियेतून हे काम पूर्ण होत असते.हे अत्यंत शास्त्रीय आहे.
सेतुबंध पूर्व परीक्षेसाठी नमुना प्रश्नपत्रिका
इयत्ता – चौथी विषय – परिसर अध्ययन
1) तुमच्या घरात किती सदस्य आहेत?
2) खालील खेळांचे घरातील आणि घराबाहेरील खेळांमध्ये वर्गीकरण करा
क्रिकेट, कबड्डी, कॅरम, सापशिडी, लगोरी
3) वनस्पतीचे चित्र काढा आणि त्याचे भाग दाखवा.
4) तुम्ही पाहिलेल्या विविध प्राणी आणि पक्ष्यांची नावे लिहा.
5) सूर्य कोणत्या दिशेला उगवतो?
6) पाण्याच्या स्त्रोतांची यादी करा?
7) वनस्पती आणि प्राणी स्रोतांपासून मिळणाऱ्या आहार पदार्थांची नावे सांगा.
8) कोणत्याही चार प्राण्यांची नावे सांगा आणि ते काय खातात ते लिहा?
9) मानवी जीवनातील मूलभूत गरजा लिहा.
10) विविध प्रकारच्या वाहतूक वाहनांची नावे सांगा.
इयता – 4 थी सेतुबंध साहित्य – CLICK HERE
इयता – 3री सेतुबंध साहित्य – CLICK HERE
इयता – 2री सेतुबंध साहित्य – CLICK HERE
