LBA प्रश्नपेढीचे स्वरूप व वापर

(टीप – सदर प्रश्नपत्रिका पाठ आधारित मूल्यमापन करण्यासाठी नमुना प्रश्नपत्रिका म्हणून देत आहोत..आपण यामध्ये आवश्यक तो बदल करू शकता.)

• 1 ली ते 7 वी: पाठांवर आधारित वस्तुनिष्ठ व वर्णनात्मक प्रश्न.
• 8 वी ते 10 वी: SSLC च्या धर्तीवर MCQ आणि 1–5 गुणांच्या प्रश्नांचा समावेश.
• एकूण गुण:
  • 1 ली ते 5 वी – 25 गुण
  • 6 वी ते 7 वी – 20 गुण (LBA) + 5 गुण (Remedial)
  • 8 वी ते 10 वी – 20 गुण (LBA) + 5 गुण (Remedial)

• प्रत्येक पाठातील अभ्यास विषय आणि शिकण्याचे परिणाम/शिकण्याचे घटक (Learning Outcomes/Learning Objectives) यांचा अभ्यास करून, उद्दिष्टे, प्रश्नांचे स्वरूप आणि कठिण पातळीनुसार प्रश्न तयार केले आहेत. प्रत्येक पाठाचा समग्र विचार करून 1 ली ते 7 वी पर्यंत वस्तुनिष्ठ प्रश्न आणि वर्णनात्मक प्रश्न तयार केले आहेत.
• 8 वी ते 10 वी साठी SSLC प्रश्नपत्रिकेच्या मॉडेलनुसार खूप मोठ्या संख्येने बहुपर्यायी प्रश्न (MCQs) आणि वर्णनात्मक प्रश्न तयार केले आहेत.
• शिकण्याच्या प्रक्रिया आणि मूल्यमापनामध्ये प्रश्नपेढीमधील प्रश्न वापरणे बंधनकारक आहे. (उदा. FA-1, 2, 3 & 4, SA-1, CCE, क्रियाकलाप, अंतर्गत मूल्यमापन मॉडेल प्रश्नपत्रिका, पूर्वतयारी परीक्षा, वार्षिक परीक्षा इत्यादी.)
• 1 ली ते 5 वी साठी सर्व प्रकारच्या वस्तुनिष्ठ प्रश्न आणि वर्णनात्मक प्रश्नांचा समावेश असलेली 25 गुणांची प्रश्नपत्रिका तयार करून पाठ आधारित मूल्यमापन (युनिट टेस्ट) करणे.
• 6 वी आणि 7 वी साठी सर्व प्रकारच्या वस्तुनिष्ठ प्रश्न आणि वर्णनात्मक प्रश्नांचा समावेश असलेली 20 गुणांची LBA प्रश्नपेढीतून आणि 05 गुणांची मरुसिंचन (Remedial) प्रश्नांमधून निवड करून, एकूण 25 गुणांची प्रश्नपत्रिका तयार करून पाठ आधारित मूल्यमापन (युनिट टेस्ट) करणे.
• प्रत्येक पाठानंतर विद्यार्थ्यांचे शिक्षण निश्चित करण्यासाठी, 8 वी ते 10 वी साठी 10 वीच्या प्रश्नपत्रिकेच्या मॉडेलनुसार सर्व प्रकारच्या प्रश्नांचा (MCQs, 1, 2, 3, 4 आणि 5 गुणांचे प्रश्न) समावेश असलेली 20 गुणांची LBA प्रश्नपेढीतून आणि 05 गुणांची पुनर्भरण प्रश्नांमधून निवड करून, एकूण 25 गुणांची प्रश्नपत्रिका तयार करून पाठ आधारित मूल्यमापन (युनिट टेस्ट) करणे.

प्रश्नपत्रिकेचे सर्वसाधारण गुण वितरण सारांश:

• सोपे प्रश्न (65%): 16 प्रश्न x 1 गुण = 16 गुण
• मध्यम प्रश्न (25%): 6 किंवा 3 प्रश्न x 1 किंवा 2 गुण = 6 गुण
• कठीण प्रश्न (10%): 3 प्रश्न x 1 गुण = 3 गुण
• एकूण गुण: 25

(टीप: वरील प्रश्नांची संख्या आणि गुण हे दिलेल्या टक्केवारीनुसार अंदाजे आहेत आणि थोडे फरक असू शकतात.)

इयत्ता 7वी  समाज विज्ञान :

पाठ-आधारित मूल्यमापन नमूना प्रश्नपत्रिका

प्रकरण 1: जगातील प्रमुख घटना

अ. योग्य पर्याय निवडून रिकाम्या जागा भरा. (प्रत्येकी १ गुण) (सोपे प्रश्न: ४ गुण)

1.येशू ख्रिस्तांच्या शिकवणी असलेले ख्रिश्चन धर्माचे पवित्र पुस्तक आहे:

A. भगवद्गीता

B. कुराण

C. बायबल

D. ग्रंथ साहेब

2.जगातील प्रमुख धर्मांपैकी एक असलेल्या ख्रिश्चन धर्माचे संस्थापक आहेत:

A. येशू ख्रिस्त

B. वर्धमान महावीर

C. पैगंबर मुहम्मद

D. गुरु नानक

3.इस्लामची स्थापना कोणी केली?

A. येशू ख्रिस्त

B. पैगंबर मुहम्मद

C. दलाई लामा

D. खलिफा

4.पैगंबर मुहम्मद यांचे संदेश या पुस्तकात संग्रहित केले आहेत:

A. गुरु ग्रंथ साहिब

B. कुराण

C. बायबल

D. भगवद्गीता

ब. खालील वाक्यांमधील रिकाम्या जागा योग्य शब्दांनी भरा. (प्रत्येकी 1 गुण)            (मध्यम प्रश्न: 4 गुण)

5.बेथलहेम हे ……………………. चे जन्मस्थान आहे.

6.इटलीमधील रोम शहरातील एक प्रसिद्ध चर्च आहे …………………….

6.पैगंबर तो असतो जो देवाच्या …………………….उपदेश करतो.

7. पैगंबर मक्केतून मदिना येथे स्थलांतरित झाले त्या वर्षी …………………….युगाची सुरुवात झाली.

क. पहिल्या दोन शब्दांमधील संबंध समजून घ्या आणि तिसऱ्या शब्दाशी संबंधित शब्द लिहा. (प्रत्येकी १ गुण) (सोपे प्रश्न: २ गुण)

8.कुराण: इस्लाम :: बायबल : …………………….

9.येशू : ख्रिश्चन : : पैगंबर मुहम्मद : …………………….

ड. खालील प्रश्नांची उत्तरे एका वाक्यात द्या. (प्रत्येकी १ गुण)       (सोपे प्रश्न: ४ गुण)

10.इतिहास म्हणजे काय?

11.येशूच्या काळानंतर ख्रिश्चन धर्म स्वीकारणारे जगातील पहिले साम्राज्य कोणते होते?

12.आर्कटिक महासागरात स्थित सर्वात मोठे बेट कोणते आहे?

13.जगातील सर्वाधिक अणुऊर्जा उत्पादन करणारा देश कोणता आहे?

इ. खालील प्रश्नांची उत्तरे दोन ते तीन वाक्यात द्या. (प्रत्येकी २ गुण)(मध्यम प्रश्न: ८ गुण)

14.येशूची शिकवण सांगा.

15.इस्लामची शिकवण काय आहे?

16.धर्मयुद्धांची (Crusades) कारणे काय होती?

18.मंगोलांचा मुख्य व्यवसाय काय होता?

फ. टीपा  लिहा. (प्रत्येकी २ गुण) (कठीण प्रश्न: ४ गुण)

19.चंगीझ खान                                  

20. तैमूर

प्रकरण 2: मध्ययुगीन युरोप

पाठ-आधारित मूल्यमापन नमूना प्रश्नपत्रिका

अ. खालील प्रश्नांसाठी दिलेल्या पर्यायांमधून योग्य उत्तर निवडा. (प्रत्येकी १ गुण) 5

1. ‘पुनरुज्जीवन’ अंदाजे कोणत्या काळात शोधले गेले? (मध्यम)

A. 1400-1600       

B. 1500-1700       

C. 1700-1800       

D. 1900-2000

2. युरोपला मध्ययुगातून आधुनिक युगात कोणत्या चळवळीने आणले? (सोपे)

A. धार्मिक चळवळ              

B. स्वातंत्र्य चळवळ 

C. पुनरुज्जीवन चळवळ        

D. साहित्यिक चळवळ

3. छपाई यंत्राचा शोध लावणारे जर्मन शास्त्रज्ञ कोण होते? (मध्यम)

A. जॉन राईट           

B. जॉन गुटेनबर्ग       

C. मार्कोनी  

D. विल्यम हार्वे

4. ‘व्हर्जिन ऑन द रॉक्स’ आणि ‘मोनालिसा’ ही प्रसिद्ध चित्रे काढणारे चित्रकार कोण? (सोपे)

A. डँटे        

B. लिओनार्डो-दा-विंची        

C. बोकासिओ         

D. मायकेलएंजेलो

5. भारताकडे जाणाऱ्या जलमार्गाचा शोध कोणत्या पोर्तुगीज खलाश्याने लावला? (सोपे)

A. वास्को द गामा    

B. ख्रिस्तोफर कोलंबस          

C. फर्डीनांड मॅगेलन  

D. बार्थोलोमियो डायस

---

ब. खालील रिकाम्या जागा योग्य उत्तरांनी भरा. (प्रत्येकी १ गुण)                         5

6. ‘रेनेसान्स’ या शब्दाचा अर्थ आहे _______. (सोपे)

7. युरोपमध्ये आधुनिक युगाकडे घेऊन जाणाऱ्या रेनेसान्सचे जन्मस्थान _______ हे आहे. (सोपे)

8. मायकेलएंजेलोने बांधलेला _______ पुतळा भव्य आहे. (सोपे)

9. वास्को द गामा प्रत्यक्षात कालिकतजवळ _______ येथे उतरले. (सोपे)

10. जगभर प्रथम प्रवास केल्याचे श्रेय त्यांना दिले जाते – _______. (मध्यम)

---

क. एका शब्दात किंवा वाक्यात उत्तरे द्या. (प्रत्येकी १ गुण)                                   5

11. पुनरुज्जीवन म्हणजे काय? (सोपे)

12. पृथ्वी सूर्याभोवती फिरते असे सर्वप्रथम म्हणणारे पोलिश शास्त्रज्ञ कोण होते? (सोपे)

13. पुनरुज्जीवनच्या काळात लोकांना कोणत्या विषयांमध्ये तीव्र रस होता? (सोपे)

14. बार्थोलोमियो डायसने दक्षिण आफ्रिकेच्या टोकाला काय म्हटले? (सोपे)

15. सागरी प्रवासाला प्रोत्साहन देण्याच्या उद्देशाने ‘नेव्हिगेशन स्कूल’ कोणी सुरू केले? (मध्यम)

---

ड. खालील प्रश्नांची उत्तरे दोन ते तीन वाक्यात द्या. (प्रत्येकी २ गुण)                      8

16. मानवतावाद म्हणजे काय? (मध्यम)

17. तर्कवाद म्हणजे काय? (मध्यम)

18. पुनरुज्जीवन काळातील प्रसिद्ध लेखकांची नावे सांगा. (सोपे)

19. युरोपमध्ये मागणी असलेल्या भारताच्या वस्तू कोणत्या होत्या? (सोपे)

---

इ. खालील प्रश्नांची उत्तरे चार ते पाच वाक्यात द्या. (कोणतेही  एक)  (2  गुण)       2

20. लिओनार्डो दा विंची बहुगुणी प्रतिभावान का होता? स्पष्ट करा. (मध्यम)

किंवा

कॉन्स्टँटिनोपल विजयाचे परिणाम काय होते? (मध्यम)

---

7th SS पाठ-आधारित प्रश्नपेढी