7th SS Textbook Solution 15.Social and religious reforms सामाजिक आणि धार्मिक सुधारणा

7वी समाज विज्ञान 

15.सामाजिक आणि धार्मिक सुधारणा

इयत्ता – सातवी

विषय – समाज विज्ञान 

माध्यम – मराठी 

अभ्यासक्रम – 2024 सुधारित 

विषय – स्वाध्याय 

15.सामाजिक आणि धार्मिक सुधारणा

I. रिकाम्या जागी योग्य शब्द लिहा

1. संवाद कौमुदी हे पत्रक राजा राममोहन राय यानी सुरू केले.
2. गुलामगिरी पुस्तक महात्मा ज्योतिबा फुले यानी लिहिले.
3. लाहोरमध्ये ‘दयानंद अँग्लो वेदिक शाळेची’ स्थापना लाला हंसराज यानी केली.
4. स्त्रियांच्या उद्धारासाठी ‘मुक्ती मिशन’ संस्था पंडिता रमाबाई यानी स्थापन केली.

II. खालील प्रश्नांची एका वाक्यात उत्तरे लिहा

1. भारताचे ‘नवोदय पितामह’ असे कोणाला म्हणतात?
   राजा राममोहन राय यांना.
2. महादेव गोविंद रानडे कोण होते?
   ते एक समाजसुधारक आणि प्रार्थना समाजाचे संस्थापक होते.
3. सत्यशोधक समाजाची स्थापना कोणी केली?
   महात्मा ज्योतिबा फुले यांनी.
4. ‘उठा, उभे राहा, ध्येय गोठेपर्यंत थांबू नका’ असे आवाहन कोणी केले?
   स्वामी विवेकानंद यांनी.
5. डॉ. अॅनि बेझंट कोण होत्या?
   त्या थिओसॉफिकल सोसायटीच्या नेत्या आणि समाजसुधारक होत्या.
6. अलिफर चळवळ कोणी सुरू केली?
   सय्यद अहमद खान यांनी.
7. श्री नारायण गुरु यानी कोणती संस्था स्थापन केली?
   श्री नारायण धर्म परिपालना योगम (SNDP).
8. ‘स्त्री पुरुष तुलना’ या पुस्तकाची लेखिका कोण?
   ताराबाई शिंदे.
9. भारतातील प्रसिद्ध ख्रिश्चन समाज सुधारक कोण?
   पंडिता रमाबाई.

III. खालील प्रश्नांची उत्तरे गटात चर्चा करून लिहा

1. राममोहन रायनी केलेल्या सामाजिक आणि धार्मिक सुधारणांचा क्रम सांगा.
   त्यांनी सतीची चाल थांबवली, विधवा पुनर्विवाहास पाठिंबा दिला, मूर्तीपूजेला विरोध केला, आणि ब्राह्मो समाज स्थापन केला.
2. ज्योतीबा फुलेंची सामाजिक सुधारणेतील भूमिका काय?
   त्यांनी सत्यशोधक समाज स्थापन करून मागासवर्गीय आणि स्त्रियांसाठी शिक्षणाच्या सुविधा निर्माण केल्या.
3. थियॉसॉफिकल सोसायटीचे उद्देश कोणते?
   जगातील सर्व धर्मांतील एकता व बंधुत्व वाढवणे आणि भारतीय परंपरांचे महत्त्व वाढवणे.
4. मुस्लीम समाजाला सुधारण्यासाठी सय्यद अहमद खानने काय केले?
   त्यांनी अलीगढ मुस्लिम विद्यापीठाची स्थापना करून मुस्लीम समाजाला शिक्षण मिळवण्यासाठी प्रोत्साहन दिले.
5. मागास वर्गाच्या सुधारणेसाठी नारायण गुरु यानी काय केले?
   त्यांनी समानतेचा प्रचार केला आणि SNDP सारख्या संस्थेच्या माध्यमातून मागासवर्गीयांचे हक्क प्रस्थापित केले.
6. स्त्रियांच्या कल्याणासाठी पंडिता रमाबाई यानी काय केले?
   त्यांनी ‘मुक्ती मिशन’ स्थापून विधवांसाठी शिक्षण व पुनर्वसनाचे काम केले.

IV. अ गटातील यादीतील ब गटातील विषयाशी संबंध जोडून लिहा

1. स्वामी विवेकानंद → ई. रामकृष्ण मिशन
2. स्वामी दयानंद सरस्वती → उ. आर्य समाज
3. सय्यद अहमद खान → अ. अलिफर चळवळ
4. ज्योतीबा फुले → आ. सत्यशोधक समाज
5. अॅनि बेझंट → इ. थिओसॉफिकल सोसायटी