LBA प्रश्नपेढीचे स्वरूप व वापर
(टीप – सदर प्रश्नपत्रिका पाठ आधारित मूल्यमापन करण्यासाठी नमुना प्रश्नपत्रिका म्हणून देत आहोत..आपण यामध्ये आवश्यक तो बदल करू शकता.)
- 1 ली ते 7 वी: पाठांवर आधारित वस्तुनिष्ठ व वर्णनात्मक प्रश्न.
- 8 वी ते 10 वी: SSLC च्या धर्तीवर MCQ आणि 1–5 गुणांच्या प्रश्नांचा समावेश.
- एकूण गुण:
- 1 ली ते 5 वी – 25 गुण
- 6 वी ते 7 वी – 20 गुण (LBA) + 5 गुण (Remedial)
- 8 वी ते 10 वी – 20 गुण (LBA) + 5 गुण (Remedial)
- प्रत्येक पाठातील अभ्यास विषय आणि शिकण्याचे परिणाम/शिकण्याचे घटक (Learning Outcomes/Learning Objectives) यांचा अभ्यास करून, उद्दिष्टे, प्रश्नांचे स्वरूप आणि कठिण पातळीनुसार प्रश्न तयार केले आहेत. प्रत्येक पाठाचा समग्र विचार करून 1 ली ते 7 वी पर्यंत वस्तुनिष्ठ प्रश्न आणि वर्णनात्मक प्रश्न तयार केले आहेत.
- 8 वी ते 10 वी साठी SSLC प्रश्नपत्रिकेच्या मॉडेलनुसार खूप मोठ्या संख्येने बहुपर्यायी प्रश्न (MCQs) आणि वर्णनात्मक प्रश्न तयार केले आहेत.
- शिकण्याच्या प्रक्रिया आणि मूल्यमापनामध्ये प्रश्नपेढीमधील प्रश्न वापरणे बंधनकारक आहे. (उदा. FA-1, 2, 3 & 4, SA-1, CCE, क्रियाकलाप, अंतर्गत मूल्यमापन मॉडेल प्रश्नपत्रिका, पूर्वतयारी परीक्षा, वार्षिक परीक्षा इत्यादी.)
- 1 ली ते 5 वी साठी सर्व प्रकारच्या वस्तुनिष्ठ प्रश्न आणि वर्णनात्मक प्रश्नांचा समावेश असलेली 25 गुणांची प्रश्नपत्रिका तयार करून पाठ आधारित मूल्यमापन (युनिट टेस्ट) करणे.
- 6 वी आणि 7 वी साठी सर्व प्रकारच्या वस्तुनिष्ठ प्रश्न आणि वर्णनात्मक प्रश्नांचा समावेश असलेली 20 गुणांची LBA प्रश्नपेढीतून आणि 05 गुणांची मरुसिंचन (Remedial) प्रश्नांमधून निवड करून, एकूण 25 गुणांची प्रश्नपत्रिका तयार करून पाठ आधारित मूल्यमापन (युनिट टेस्ट) करणे.
- प्रत्येक पाठानंतर विद्यार्थ्यांचे शिक्षण निश्चित करण्यासाठी, 8 वी ते 10 वी साठी 10 वीच्या प्रश्नपत्रिकेच्या मॉडेलनुसार सर्व प्रकारच्या प्रश्नांचा (MCQs, 1, 2, 3, 4 आणि 5 गुणांचे प्रश्न) समावेश असलेली 20 गुणांची LBA प्रश्नपेढीतून आणि 05 गुणांची पुनर्भरण प्रश्नांमधून निवड करून, एकूण 25 गुणांची प्रश्नपत्रिका तयार करून पाठ आधारित मूल्यमापन (युनिट टेस्ट) करणे.
प्रश्नपत्रिकेचे सर्वसाधारण गुण वितरण सारांश:
सोपे प्रश्न (65%): 16 प्रश्न x 1 गुण = 16 गुण
मध्यम प्रश्न (25%): 6 किंवा 3 प्रश्न x 1 किंवा 2 गुण = 6 गुण
कठीण प्रश्न (10%): 3 प्रश्न x 1 गुण = 3 गुण
एकूण गुण: 25
(टीप: वरील प्रश्नांची संख्या आणि गुण हे दिलेल्या टक्केवारीनुसार अंदाजे आहेत आणि थोडे फरक असू शकतात.)
इयत्ता 3री परिसर अध्ययन : पाठ-आधारित मूल्यमापन
प्रकरण 01. बागेतील एक दिवस
एकूण गुण: 25
इयत्ता 3री परिसर अध्ययन – भाग 1
पाठ 01.बागेतील एक दिवस
एकूण गुण: 25
I. योग्य उत्तर निवडून प्रश्नांची उत्तरे द्या. (प्रत्येकी 1 गुण)
(सोपे प्रश्न: 7 गुण)
- यापैकी सर्वात मोठा जलचर प्राणी कोणता आहे?
- कोणत्या पक्ष्याचा रंग हिरवा असतो?
- जरी आपण आपल्या घरात पाळीव प्राणी पाळत नसलो तरी, घरात राहणारे प्राणी ____ आहेत.
- गरुडाचे अन्न आहे _________
- सुंदर घरटे बांधणारा पक्षी ________ आहे.
- खालीलपैकी कशाला सर्वात जास्त पाय आहेत?
- सापाचे निवासस्थान कोणते आहे?
II. संबंध ओळखा आणि उत्तर द्या. (प्रत्येकी 1 गुण)
(सोपे प्रश्न: 5 गुण)
- शेळी: चालते: :बेडूक: ___________________
- साप: सरपटतो: :मासा: ___________________
- घोडा: हंबरतो: :सिंह: ___________________
- वाघ: गर्जना करतो: :हत्ती : ____________
- हत्ती: मोठा प्राणी ::उंदीर: ___________
III. एका शब्दात किंवा वाक्यात उत्तरे द्या. (प्रत्येकी 1 गुण)
(सोपे प्रश्न: 5 गुण)
- फुलांमधून मध कोण गोळा करते?
- झाडे आपल्याला काय देतात?
- रात्री शिकार करणारा पक्षी कोणता?
- शिकारी प्राणी म्हणजे काय?
- कोणत्या प्राण्याला शिंगे असतात?
IV. थोडक्यात उत्तरे द्या (2-3 वाक्ये). (प्रत्येकी 2 गुण)
(मध्यम प्रश्न: 4 गुण)
- वनस्पतीभक्षी प्राणी म्हणजे काय? दोन उदाहरणे द्या.
- उन्हाळ्यात तुम्ही पक्ष्यांना कशी मदत करू शकता?
V. दीर्घ उत्तरे द्या (4-5 वाक्ये). (4 गुण)
(कठीण प्रश्न: 4 गुण)
- खालील प्राण्यांचे वर्गीकरण शाकाहारी, मांसाहारी आणि सर्वभक्षीमध्ये करा: गाय, गिधाड, कावळा, ससा, अस्वल, हरीण, कोंबडी, बिबट्या, सिंह
प्रकरण 02. हिरवी संपदा
एकूण गुण: 25
इयत्ता 3री परिसर अध्ययन – भाग 1
धडा 2: हिरवी संपदा
एकूण गुण: 25
I. खालील प्रश्नांसाठी चार पर्यायांमधून एक योग्य उत्तर निवडा आणि लिहा. (प्रत्येकी 1 गुण)
(सोपे प्रश्न: 8 गुण)
- वनस्पतींची पाने सहसा कोणत्या रंगाची असतात?
- नारळ कोणत्या प्रकारच्या वनस्पतीमध्ये मोडतो?
- खालीलपैकी कोणते फळ वेलीवर उगवते?
- पिकलेल्या केळीचा रंग कोणता असतो?
- पाण्यात वाढणारी वनस्पती कोणती आहे?
- खूप जाड आणि कठीण देठ असलेले, उंच वाढणारे रोपटे______________
- खालीलपैकी कोणते वनस्पती कुटुंबातील नाही?
- पपईची रोपे सामान्यतः कोठे लावली जातात?
II. जोड्या जुळवा. (प्रत्येकी 1 गुण)
(सोपे प्रश्न: 4 गुण)
9. मिरी – सुगंधी पान
10. वांगी – रुंद,लांब पान
11. केळी – औषधी वर्ग
12. पुदिना – डोंगर प्रदेश
**पर्याय:**
III. एका शब्दात किंवा वाक्यात उत्तरे द्या. (प्रत्येकी 1 गुण)
(सोपे प्रश्न: 5 गुण)
- आपल्याला फुलांपासून काय मिळते?
- झाडांचे दोन मुख्य भाग कोणते आहेत?
- वाळलेली पाने कोणत्या रंगाची असतात?
- कोणत्या वनस्पतीच्या पानांपासून तेल काढले जाते?
- बीज (seed) कशाच्या आत असते?
IV. थोडक्यात उत्तरे द्या (2-3 वाक्ये). (प्रत्येकी 2 गुण)
(मध्यम प्रश्न: 4 गुण)
- शाळेच्या मैदानात पडलेल्या पानांचा तुम्ही कसा उपयोग करता?
- वनस्पतीचा कोणता भाग जमिनीच्या आत असतो? त्याचा रंग कोणता असतो?
V. सविस्तर उत्तरे द्या (3-4 वाक्ये). (4 गुण)
(कठीण प्रश्न: 4 गुण)
- वनस्पतींचे फायदे काय आहेत? सविस्तर स्पष्ट करा.
प्रकरण 03. घुबडाचा न्याय
एकूण गुण: 25
इयत्ता 3री परिसर अध्ययन – भाग 1
धडा 3: घुबडाचा न्याय
एकूण गुण: 25
I. खालील प्रश्नांसाठी चार योग्य उत्तरांपैकी एक निवडा आणि लिहा. (प्रत्येकी 1 गुण)
(सोपे प्रश्न: 4 गुण)
- खालीलपैकी कोणते प्राण्याच्या शरीराचा भाग नाही?
- खालीलपैकी कोणते निर्जीव आहे?
- वनस्पतीला लागणारे खत आणि पाणी कुठून येते?
- सर्व वनस्पतींची पाने _______ असतात.
II. जोड्या जुळवा. (प्रत्येकी 1 गुण)
(सोपे प्रश्न: 4 गुण)
5. गाय – सजीव
6. टेबल – निर्जीव
7. पक्षी – अंडी घालतो
8. झाड – वाढत असते
III. संबंध ओळखा आणि उत्तर लिहा. (प्रत्येकी 1 गुण)
(सोपे प्रश्न: 3 गुण)
- मानव: हवा श्वास घेतो : : मासा : __________________
- निर्जीव वस्तू : वाढत नाहीत : : सजीव वस्तू : ___________________
- वनस्पतीची पाने : हिरवी : : प्राण्याचा रंग : ________________
IV. एका शब्दात किंवा वाक्यात उत्तरे द्या. (प्रत्येकी 1 गुण)
(सोपे प्रश्न: 6 गुण)
- सजीव वस्तूंचे एक उदाहरण द्या.
- निर्जीव वस्तूंचे एक उदाहरण द्या.
- प्राण्यांना हालचाल करण्यासाठी काय असते?
- झाडे श्वास घेतात का?
- आपल्या वाढीसाठी वनस्पतींना काय लागते?
- घुबड कोणत्या प्रकारचे प्राणी आहे?
V. थोडक्यात उत्तरे द्या (2-3 वाक्ये). (प्रत्येकी 2 गुण)
(मध्यम प्रश्न: 4 गुण)
- माती निर्जीव आहे. कसे?
- वनस्पती आणि प्राणी यांच्यातील एक फरक सांगा.
VI. सविस्तर उत्तरे द्या (3-4 वाक्ये). (4 गुण)
(कठीण प्रश्न: 4 गुण)
- ‘ढग’ फिरतो आणि वाढतो. तर तो सजीव आहे का? नसेल तर का नाही?
Will be continued…..