मराठी निबंध : माझा आवडता सण – दिवाळी
माझा आवडता सण – दिवाळी (छोटा निबंध)
सण म्हणजे आनंद, उत्साह आणि एकत्र येण्याची संधी. भारतात अनेक सण साजरे केले जातात, पण त्यातला माझा आवडता सण म्हणजे दिवाळी. दिवाळी हा भारतातील सर्वात मोठा आणि महत्वाचा सण आहे. हा सण अंधारावर प्रकाशाचा आणि अज्ञानावर ज्ञानाचा विजय दर्शवतो.
दिवाळीचा सण पाच दिवसांचा असतो – वसुबारस, धनत्रयोदशी, नरक चतुर्दशी, लक्ष्मीपूजन आणि भाऊबीज. प्रत्येक दिवशी वेगवेगळे विधी आणि परंपरा पाळल्या जातात. घरांची स्वच्छता करून त्यांना सुंदर रांगोळ्यांनी सजवले जाते. दीपमाळा लावून संपूर्ण घर उजळून निघते.
लक्ष्मीपूजन हा दिवाळीचा मुख्य दिवस असतो. या दिवशी संध्याकाळी लक्ष्मीदेवीची पूजा केली जाते आणि संपूर्ण कुटुंब एकत्र येऊन आनंद साजरा करते. गोडधोड पदार्थ, फराळ आणि मिठाया यांचा मनसोक्त आस्वाद घेतला जातो. लहान मुलांसाठी फटाके हा सणाचा मोठा आनंद असतो.
भाऊबीज हा दिवाळीचा शेवटचा दिवस, जो बहीण-भावाच्या प्रेमाचे प्रतीक आहे. या दिवशी बहिणी आपल्या भावाची औक्षण करून त्याच्या दीर्घायुष्यासाठी प्रार्थना करतात, तर भाऊ बहिणीला भेट देतो.
दिवाळी म्हणजे नात्यांची जपणूक, प्रेम आणि सद्भावनेचा संदेश देणारा सण. या दिवशी सर्वत्र आनंद आणि उत्साहाचे वातावरण असते. म्हणूनच दिवाळी हा माझा आवडता सण आहे.
माझा आवडता सण – दिवाळी (सविस्तर निबंध)
भारतात अनेक सण साजरे केले जातात, आणि प्रत्येक सणाला एक वेगळे महत्त्व असते. माझा आवडता सण म्हणजे दिवाळी. दिवाळी हा हिंदू धर्मातील एक महत्त्वाचा आणि आनंदाचा सण आहे. या सणाला प्रकाशाचा आणि आनंदाचा सण असेही म्हणतात. दिवाळीचा सण फक्त भारतातच नाही, तर संपूर्ण जगभरात मोठ्या उत्साहाने साजरा केला जातो.
दिवाळीचे महत्त्व
दिवाळी हा सण प्रामुख्याने भगवान रामाच्या अयोध्येतील आगमनाशी जोडला जातो. रामचंद्रांनी रावणाचा वध करून चौदा वर्षांच्या वनवासानंतर अयोध्येत प्रवेश केला, तेव्हा संपूर्ण शहराने दीप प्रज्वलित करून त्यांचे स्वागत केले. तसेच, दिवाळी लक्ष्मीपूजनासाठी प्रसिद्ध आहे. असे मानले जाते की या दिवशी महालक्ष्मी देवी घरात येते आणि धन, समृद्धी व सौभाग्य देते.
दिवाळीचा आनंद
दिवाळी सुरू होण्याच्या काही दिवस आधीच घरांची साफसफाई, रंगरंगोटी आणि सजावट केली जाते. या सणात पाच प्रमुख दिवस असतात –
- वसुबारस – या दिवशी गायींची पूजा केली जाते.
- धनत्रयोदशी (धनतेरस) – नवीन वस्त्र, दागिने किंवा भांडी खरेदी करण्याचा दिवस.
- नरक चतुर्दशी (चोथी/रूपचतुर्दशी) – नरकासुराचा वध झाल्याची आठवण म्हणून हा दिवस साजरा केला जातो.
- लक्ष्मीपूजन – हा दिवाळीचा मुख्य दिवस असून या दिवशी महालक्ष्मीची पूजा केली जाते. संध्याकाळी दिवे लावले जातात आणि फटाके फोडले जातात.
- बळीप्रतिपदा (पाडवा) – हा दिवस व्यापारी लोकांसाठी महत्त्वाचा असतो, तसेच पती-पत्नीच्या नात्याला महत्त्व दिले जाते.
- भाऊबीज – हा सण भाऊ-बहिणीच्या नात्याचा असतो. बहिण भावाच्या आरती करून त्याच्या दीर्घायुष्यासाठी प्रार्थना करते.
दिवाळीतील विशेष गोष्टी
दिवाळी म्हणजे गोडधोड पदार्थांची मेजवानी. चकली, लाडू, करंजी, चिवडा, शंकरपाळी असे अनेक पदार्थ बनवले जातात. फटाके फोडण्याचा आनंदही वेगळाच असतो. दिव्यांच्या प्रकाशात संपूर्ण घर उजळून निघते. दिवाळीत नवीन कपडे घालण्याची आणि नातेवाईकांसोबत आनंद साजरा करण्याची मजा काही वेगळीच असते.
दिवाळीचा सामाजिक महत्त्व
दिवाळी हा केवळ एक सण नसून सामाजिक ऐक्याचे आणि आनंदाचे प्रतीक आहे. या दिवशी गरीब व गरजू लोकांना मदत केली जाते. दिवाळीच्या शुभेच्छा देऊन लोक एकमेकांशी प्रेमाचे नाते दृढ करतात.
समारोप –
माझ्यासाठी दिवाळी हा सर्वात सुंदर आणि आनंददायी सण आहे. हा सण केवळ प्रकाश आणि समृद्धीचा संदेश देत नाही, तर आपल्यामधील आनंद, प्रेम आणि ऐक्याची भावना वाढवतो. म्हणूनच दिवाळी माझा आवडता सण आहे.