मराठी ऑनलाईन व्याकरण टेस्टसाठी येथे क्लिक करा..
*टेस्ट शेवटी दिलेली आहे..* *टेस्ट शेवटी दिलेली आहे..*
१) उपमा:- दोन वस्तूंतील साम्य एका विशिष्ट रीतीने वर्णन
केलेले असते तेथे उपमा अलंकार होतो.”
दोन वस्तूंतील साम्य दाखवण्यासाठी सम,समान,परी,परीस सारख्या शब्दांचा वापरा केल्यास उपमा अलंकार होतो.
२) उत्प्रेक्षा:- उपमेय हे जणू उपमान आहे असे वर्णन असते तेथे उत्प्रेक्षा अलंकार होतो. (जणू,गमे,वाटे,भासे,की)
३) अपन्हुती:- (अपन्हुती म्हणजे
लपविणे/ झाकणे)“उपमेयाचा निषेध करून ते उपमानच आहे असे जेव्हा
सांगितले जाते तेव्हा ‘अपन्हुती‘ हा अलंकार
होतो.”
४) रूपक:- उपमेय आणि उपमान यांत एकरूपता आहे असे वर्णन असते तेथे रूपक अलंकार होतो.
५) अतिशयोक्ती:- अलंकारात प्रत्यक्षात असणारी कल्पना ही फारच फुगवून सांगितलेली असते तेव्हा
अतिशयोक्ती अलंकार होतो.
६) दृष्टान्त:- एखादा विषय पटवून सांगताना दाखला देणे.
उदा:
लहानपण दे गा देवा,
मुंगी साखरेचा रवा
ऐरावत रत्न थोर,
त्यासी अंकुशाचा मार
७) अनुप्रास:- एखाद्या वाक्यात किंवा कवितेच्या चरणात एकाच
अक्षराची पुनरावृत्ती होऊन
त्यातील नादामुळे
जेव्हा त्याला सौंदर्य प्राप्त होते, तेव्हा अनुप्रास
अलंकार होतो.
उदा:
गडद निळे गडद निळे
जलद भरुनि आले
शितलतनु चपलचरण
अनिलगण निघाले
८) चेतनगुणोक्ती:- “जेव्हा एखादी अचेतन (निर्जीव) वस्तू सचेतन
(सजीव) आहे असे मानून ती सजीव प्राण्याप्रमाणे, माणसाप्रमाणे वागते असे वर्णन केलेले असते तेव्हा ‘चेतनगुणोक्ती‘ हा अलंकार होतो.”
श्लेष:- एकच शब्द वाक्यात दोन अर्थांनी वापरल्याने जेव्हा
शब्दचमत्कृती साधते तेव्हा श्लेष अलंकार होतो.
मराठी व्याकरण पुस्तकांसाठी येथे क्लिक करा…
